Wantijpark
-
Wantijpark
- Datering: 1932-1940
- Oorspronkelijke functie: Park
- Bouwstijl: Landschapsstijl
- Architect: Argelo & Tersteeg
Algemene beschrijving
Deze redengevende omschrijving betreft de aanleg en de beplanting van het Wantijpark, de voormalige tuinmanswoning aan de Baden Powelllaan 4, het elektriciteitshuisje Baden Powelllaan 2 en de begrenzing van muurtjes met hekwerken aan de Baden Powelllaan.
De aanwijzing tot gemeentelijk monument betreft niet:
- de schietmuur, deze is reeds beschermd als rijksmonument;
- het Wantijpaviljoen met de directe omgeving, met uitzondering van de heuvel in het landschap is dit niet beschermingswaardig;
- het onderhoudsgebouw van Stadsbeheer aan de Baden Powelllaan 8;
- het elektriciteitshuisje gelegen ten noorden van het Wantijpaviljoen;
- de uitsparing in de begrenzing aan de Badweg, die in gebruik is bij watersportvereniging De Biesbosch.
Bij ontwikkelingen op genoemde locaties zoals vervanging van de bebouwing, dienen deze qua omvang en uitstraling uiteraard binnen het karakter van het beschermde gebied te passen.
Ligging
Het park is gelegen ten oosten van de historische binnenstad van Dordrecht en ten noorden van de Noordendijk. Het park, gelegen ten zuiden van de jachthavens aan het Wantij, wordt begrensd door de Baden Powelllaan, de Badweg en de oevers van het Vlij.
Tegenover het park, aan de Baden Powelllaan, ligt het Wantijplantsoen. Dit is ook aangelegd naar ontwerp van tuinarchitect D.F. Tersteeg. Het rechtlijnige plantsoen dient als voorportaal van het Wantijpark en heeft de status van rijksmonument.
Wantijpark 1932-1940
Het park is in de crisisjaren aangelegd als werkverschaffingsproject. Met een oppervlakte van ongeveer 16 hectare maakte het park onderdeel uit van een groter stedenbouwkundig plan voor de gronden en wateren tussen Noordendijk, Oranjelaan, Wantij en de 'Uitwateringsgeul der Vier Polders'. Zowel bebouwing als recreatie doeleinden werden in het plan opgenomen. Met subsidie van het rijk kon het project voor twee jaar werkgelegenheid bieden aan ongeveer 70 werklozen. Het plan leende zich uitstekend voor uitbreiding van de werkgelegenheid en de subsidie is in de navolgende jaren tot driemaal toe verleend voor onder andere het afronden en inrichten van het park.
Voor 1932 bestond het terrein van het huidige park uit een wilgenbos, griendhout en riet- en wilgenaanwas. Aan de rand bij het Vlij stond de omstreeks 1910 aangelegde schietbaan van het Corps der Pontonniers. De muur van de schietbaan werd opgenomen in het ontwerp voor het park. Het restant van de muur heeft nu de status van rijksmonument. Ten noorden van het park werden de bestaande houthavens verkleind en ingericht als jachthavens. De grond tussen de twee havens werd gereserveerd voor de aanleg van een zweminrichting.
Ontwerp en aanleg
In 1932 zijn de eerste tekeningen voor het park gemaakt door Gemeentewerken. Om het terrein te beschermen tegen hoog water werd in het plan opgenomen dat als eerste alle kaden verzwaard en opgehoogd moesten worden met de grond van de grote vijver. Ook werd op enkele punten het terrein opgespoten, en een groot deel van de eerste houthaven gedempt voor de aanleg van het plantsoen. Met de gefaseerde uitvoering in gedachten kon zo het werk al in 1933 beginnen. Uitgangspunt voor het ontwerp van het park was, dat het zowel een ontspanningsoord zou zijn, als een 'natuurpark'. Dit had betrekking op de inrichting van het park waarbij de wateren die al rond het park aanwezig waren, zoveel mogelijk intact bleven en op de beplanting die uit bomen, laag houtgewas en heesters moest bestaan. Sierheesters en bloemperken werden niet geschikt geacht voor het park. In het plan van Gemeentewerken waren opgenomen de grote vijver, een speelweide, een theehuis op verhoogd plateau en in de noordoosthoek een hoge heuvel. De verhogingen in het park waren bedoeld voor het creëren van vergezichten. Na een verzoek van de Neederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen, afdeling Dordrecht, werd ook nog een plasvijver opgenomen in het plan. In deze plasvijver zouden kinderen 'in warme dagen tot boven de knieën in het frissche water kunnen spartelen, terwijl de jonge moeders op het gras of onder de schaduw van het geboomte het gelukkige gedartel van hunne jonge spruiten kunnen volgen.'
Voor de inrichting van het park werd een verzoek gedaan aan de Bond van Nederlandsche Tuinarchitecten om een lijst van tuinarchitecten door te geven die in het kader van de crisis bereid waren om tegen 50% van het honorarium een definitief plan te maken. Uiteindelijk is gekozen voor D.F. Tersteeg uit Naarden, een nationaal bekende tuinarchitect. In hoofdlijnen heeft hij het plan van gemeentewerken aangehouden. Hij heeft de definitieve contouren van de waterpartijen aangegeven en het verloop van de kronkelige paden iets gewijzigd. Met zijn beplantingsschema's werd vervolgens scherp ingekocht na diverse offerterondes bij kwekerijen. In de keuze voor beplanting nam hij de vrijheid om ook voor uitbundiger heesters te kiezen dan gemeentewerken wellicht voor ogen had. Zo komen in de lijsten planten als kamperfoelie, Gelderse roos, gouden regen en boerenjasmijn voor. In de groepen bomen en beplanting werd in het plan op verschillende plaatsen de ruimte vrij gehouden, zodat ook hier diverse zichtlijnen in het park zouden ontstaan. In zijn plan van 1933-1934 is het Wantijplantsoen in het ontwerp opgenomen. Ook Tersteeg voerde het werk gefaseerd uit; zo is bijvoorbeeld in een tekening van 1935 de hoofdentree met de paardenkastanjes ontworpen.
Na al het grondwerk kon in 1935 de werkverschaffing uitgebreid worden. In de begroting waren vele onderdelen opgenomen waaronder de aanleg van paden, de beplanting, het theehuis, een bergloods en openbare toiletten. Ook het zwembad (dit valt buiten de aanwijzing) was nu opgenomen in de plannen, dat men vanwege de crisis had uitgesteld, maar dat door het zinken van een bestaande drijvende zweminrichting voorrang had gekregen. In zes maanden tijd werd het zwembad in werkverschaffing gerealiseerd onder de bezielende leiding van Argelo, architect en opzichter bij Gemeentewerken.
De tuinmanswoning en elektriciteitshuisje
In 1938 wordt een bouwvergunning aangevraagd voor een tuinmanswoning met bergloods en openbare toiletten op een betonplaat. Deze woning aan de Baden Powelllaan 4 ligt aan de rand van het park. De bergloods is nu bij de woning getrokken, de overdekte bergruimte en openbare toiletten zijn gesloopt. Ook de woning is als werkverschaffingsproject uitgevoerd. Het elektriciteitshuisje aan de rand van het park is vermoedelijk in dezelfde tijd gebouwd.
De hoofdentree en de tuinmuren
Voor de monumentale hoofdentree werd in 1937 een ontwerp gemaakt met centraal twee baksteen toegangspijlers verbonden met een in carré vorm gemetselde lage muur aansluitend op de entrees aan weerszijden. Het decoratieve ontwerp voor het hekwerk van de hoofdentree werd uitbesteed aan Toon Berg, een bekende Dordtse glazenier. Het 6 meter brede ijzeren hekwerk is voorzien van vier rijen met een vakverdeling waarin om en om in plaatijzer uitgevijlde symbolische voorstellingen zijn aangebracht. De ontwerpen geven een beeld van de wording en voltooiing van het park. De bovenste rijverbeeldt de situatie voor de aanleg, de tweede rij het ontwerp, de derde rij het werk en de vierde rij een dag in het park. Het werk is uitgevoerd door de jongens van de Centrale Werkplaats die er zoveel mee te stellen hadden dat het tot april 1939 duurde voordat de hekken geplaatst konden worden.
De begrenzing van het park met de Baden Powelllaan is pas in 1940 gerealiseerd. Hiervoor was een ontwerp gemaakt voor een lage door pilasters gelede bakstenen dubbele muur met daarin ligusterhagen.
Het Wantijpaviljoen
Waarschijnlijk door de oplopende kosten en het vele werk dat het project met zich meebracht, is de bouw van het theehuis lange tijd uitgesteld. Het ontwerp voor het paviljoen was een chaletachtig gebouw dat echter nooit gerealiseerd is. Uiteindelijk is in 1940 het paviljoen van Wilgenplas uit Rotterdam Schiebroek op een veiling aangekocht en in het Wantijpark herbouwd. Begin jaren zeventig is het paviljoen geheel afgebrand. Op dezelfde locatie is een nieuw paviljoen gebouwd in prefab houtskeletbouw.
Het huidige paviljoen heeft geen monumentale waarde.
Tuinarchitect D.F. Tersteeg (1876-1942)
Met een opleiding aan de tuinbouwschool in Amsterdam vestigde Tersteeg zich vanaf 1899 als kweker in Naarden. Vanaf 1903 werkte hij als tuinarchitect en was vooral bekend om zijn vele particuliere tuinen die hij heeft ontworpen in de zogenaamde 'Nieuwe Architectonische Tuinstijl'. Tersteeg ontwikkelde tuinplannen in overeenstemming met de architectuur van de huizen en villa's, vaak in samenwerking met de architect. Hij streefde naar eenheid en zag de tuin als verlenging van de woning. Zijn particuliere tuinen zijn rechtlijnig van aanleg en bevatten vaak bouwkundige elementen, zoals zitjes, pergola's en bakstenen muurtjes.
Tersteeg was met zijn interesse in de gebouwde, moderne architectuur een van de meest vooruitstrevende tuinarchitecten van zijn tijd. Hij was ook betrokken bij de ontwerpen van een aantal grote parken in een functionele landschapsstijl. Voor zover bekend zijn dit de parken in Sittard, Eindhoven, Amstelveen en het Zuiderpark in Den Haag. Karakteristiek voor deze parken is de combinatie van lange zichtlijnen, vloeiend verlopende paden en meer formele delen.
Het zogenaamde 'volkspark' is een begrip dat al voor 1900 in de stedenbouw ontstond. Het park moet daarbij doelmatig worden ingericht en voor alle lagen van de bevolking bruikbaar en toegankelijk zijn. Aan het begin van de vorige eeuw groeide het besef dat sport en lichaamsbeweging bijdragen aan een goede gezondheid en werden in steeds meer parken voorzieningen aangelegd. Het eerste voorbeeld van een dergelijk park van formaat is het stadspark in Groningen (1906-1921).
Wantijpark na 1940
Het park is vrijwel in originele staat wat betreft de aanleg. Wel hebben wat wijzigingen plaatsgevonden in de inrichting. Zo is van het originele parkmeubilair dat in de Centrale Werkplaats werd vervaardigd niets bewaard gebleven. Op oude foto's is te zien dat de plasvijver enkele jaren intensief is gebruikt. Niet is teruggevonden wanneer deze vijver is veranderd in een kleinere, gewone vijver met op het vrijgekomen terrein een ommuurd peuterbadje met waterpaddenstoel, het kikkerbad. De watersnoodramp in 1953 heeft waarschijnlijk ook gezorgd voor wat wijzigingen; het hele park heeft toen onder water heeft gestaan.
Het dierenkamp dateert van 1956. Door middel van hekken rondom het vrije terrein in de as van de entree is een weide gemaakt voor dieren met een houten verblijf langs het hek. Langs de weide is aan beide zijden een nieuw pad aangelegd met een aantal doorsteken naar het oude pad. De hekken en de opstallen van het dierenverblijf hebben geen monumentale waarde. Bij de bouw van het nieuwe Wantijpaviljoen in 1974 zijn ten oosten hiervan enkele parkeerplaatsen gerealiseerd, grenzend aan de speelweide.
De vruchtbare rivierklei heeft ervoor gezorgd dat de bomen in het park zijn uitgegroeid tot grote, volwassen bomen. De struikgroepen lijden echter onder verschraling en uitdunning van de soorten. De beoogde zichtlijnen en de afwisseling tussen open ruimten en dichte beplanting zijn hierdoor vertroebeld. De ouderdom van het park betekent ook dat bomen en struiken aan het eind van hun leven zijn. Het park is momenteel in afwachting van een nieuw inrichting- en beheerplan.
Beschrijving Wantijpark
Het park beslaat een terrein van circa 16 hectare. Komend vanaf de brug over de Vlij bevindt zich rechts een elektriciteitshuisje met daarnaast de tuinmanswoning. Langs de gehele Baden Powelllaan wordt het park begrensd door een tuinmuur met daarin het hekwerk naar ontwerp van Toon Berg.
Voor het Wantijbad loopt een weg naar rechts, de Badweg, langs het zwembad en langs de tweede jachthaven. Hier wordt het park begrensd door ligusterhagen met daarachter struiken en boompartijen. Voor de afvoer van overtollig water bevindt zich nog een klein gemaaltje in de buurt van de voormalige plasvijver. De Badweg loopt over in een fietspad op het voormalig uitzichtplateau. Vanaf de badweg zijn twee entrees naar het park, éénrichting Wantijpaviljoen en één richting kleine vijver. De begrenzing van het park gaat in oostelijke richting over op de met riet begroeide oevers met daarnaast de opgehoogde griendkades. De natuurlijke oevers aan de Vlij vormen de zuidelijke begrenzing.
In het noorden van het park bevindt zich de kleine vijver met daarboven het ommuurde peuterbad met de waterpaddenstoel, het zogenaamde kikkerbad. De grote vijver bevindt zich in het zuidoosten en heeft naar het westen en naar het noorden een kronkelige uitloop. In de vijver is een zwaneneiland gemaakt. Ten zuiden van de grote vijver bevindt zich de voormalige schietbaan. Boven het centrale deel, waar zich nu het dierenkamp bevindt is de speelweide met rechts daarvan het Wantijpaviljoen.
Het park is glooiend aangelegd met op enkele punten verhogingen waaronder het tableau waarop het paviljoen is gebouwd. Er zijn twee bruggen in het park, één links van de grote vijver en een originele stenen brug in de buurt van het paviljoen. De paden in het park zijn met een kronkelig verloop aangelegd met een hoofdstructuur rondom de waterpartijen en de speelweide. De meeste paden zijn geasfalteerd.
De bomen in het park komen voor als solitaire bomen of in boomgroepen. De es, esdoorn, kastanje en populier zijn de meest gebruikte soorten. Op een aantal plaatsenstaan kleine groepjes van een bijzondere soort, zoals bijvoorbeeld de moerascipres.
Beschrijving hoofdentree en de tuinmuren
De monumentale hoofdentree aan de Baden Powelllaan bestaat uit twee baksteen toegangspijlers verbonden met een in carré vorm gemetselde lage muur aansluitend op de entrees aan weerszijden. Het 6 meter brede ijzeren hekwerk is voorzien van vier rijen met een vakverdeling waarin naar ontwerp van Toon Berg om en om in plaatijzer uitgevijlde symbolische voorstellingen zijn aangebracht. De ontwerpen geven een beeld van de wording en voltooiing van het park. De bovenste rij verbeeldt de situatie voor de aanleg, de tweede rij het ontwerp, de derde rij het werk en de vierde rij een dag in het park.
De begrenzing van het park bestaat uit een lage door pilasters gelede bakstenen dubbele muur met daarin ligusterhagen.
Beschrijving tuinmanswoning
Exterieur
De in 1938 gerealiseerde woning is opgetrokken vanuit een rechthoekige plattegrond en bestaat uit één bouwlaag met een zolder onder zadeldak met de nok evenwijdig aan de straat. De gevels zijn gemetseld met een roodbruine baksteen in staand verband en met iets terugliggende voeg. Gevelopeningen worden beëindigd door een rollaag van metselwerk en zijn voorzien van in klinkers uitgevoerde lekdorpels. Het zadeldak is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen. De goten zijn uitgevoerd als fors omtimmerde goten die iets doorsteken in de kopgevels. De houten kozijnen zijn voorzien van gemoderniseerde ramen.
De voorgevel bestaat links uit twee ronde ramen, waarvan één dichtgemetseld, een originele houten voordeur en rechts een raam. De hoger gelegen deur is te bereiken via een aantal betonnen treden. In het midden van het dak bevindt zich een dakkapel onder plat dak met fors overstek.
De rechterzijgevel heeft op de begane grond twee ramen die in de plaats zijn gekomen van twee erkerramen. De daken van deze ramen zijn nog in de gevel aanwezig. Centraal op de eerste verdieping zijn twee kleinere kozijnen met aan de onderzijde een houten bloembak.
De achtergevel heeft links een raam en rechts een terugliggend gevelvlak met de achterdeur. Zeven betonnen treden vanuit de achtertuin leiden naar het overdekte bordes voor de hoger gelegen deur.
De rechterzijgevel heeft op de begane grond links een raam met op de verdieping centraal twee ramen. Rechts bevindt zich halverwege de begane grond de aanbouw van de bergruimte. Deze ruimte die eerst in verbinding stond met de nu gesloopte open bergruimte is ten opzichte van de woning verdiept aangelegd.
Interieur
Bij binnenkomst bevindt zich achter de hal de keuken en rechts de woonkamer. De schouw en de kasten-en-suite zijn verwijderd. Via een trap naast de keuken wordt de lager gelegen bergruimte met douche ontsloten. Op de verdieping is de originele indeling met drie kamers gehandhaafd. Inbouwkasten zijn gewijzigd. Het interieur heeft geen monumentale waarde.
Tuin
De woning heeft rondom een tuin. Aan de straatzijde wordt de voortuin door een lage ligusterhaag gescheiden van de straat, met in het midden een hek tussen gemetselde muurtjes. Links van de entree bevindt zich een betonnen bloembak in lijn met de aanbouw van de bergruimte. Rechts van de entree en langs het huis loopt een betegeld pad. Omdat het huis hoger ligt, bestaat de achtertuin uit begroeiing op het hellende vlak met daaraan grenzend een terras. Aan de zij- en achterkant bevinden zich enkele volwassen bomen. Het naastgelegen perceel met nieuwe loods is nu in gebruik door een kunstenaar.
Beschrijving elektriciteitshuisje
Het elektriciteitshuisje staat aan de rand van het park, ten oosten van de tuinmanswoning en aan de verhoogde kade langs de Vlij. Het huisje op rechthoekige plattegrond bestaat uit één bouwlaag onder zadeldak, gedekt met grijze pannen. De omtimmerde goten rusten op houten klossen. De gevels zijn gemetseld met eenroodbruine baksteen in halfsteens verband en met iets terugliggende voeg. Het hoogteverschil van het lager gelegen park ten opzichte van de straat wordt opgevangen door een plint uitgevoerd in iets donkerder baksteen.
De voorgevel aan de Baden Powelllaan heeft links één en rechts twee gemoderniseerde deuren onder vooruitstekende geschilderde, betonnen lateien en voorzien van betonnen drempels met op de hoeken een bakstenen muurtje.
De kopgevels zijn geheel blind uitgevoerd met in de top een kleine ruitvormige paring. De oostgevel is voorzien van twee nieuwe ventilatieroosters.
Aan de achterzijde bevindt zich, op lager niveau dan de voorzijde, nog een deur.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het Wantijpark is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een in de jaren dertig van de vorige eeuw aangelegd volkspark dat voor alle lagen van de bevolking toegankelijk moest zijn en gelegenheid bood voor ontspanning en recreatie.
Het park is van cultuurhistorisch belang als geslaagd werkverschaffingsproject gedurende de crisisjaren waarbij acht jaar lang vele werklozen tewerkgesteld konden worden bij de aanleg van het park en de bijbehorende inrichting.
De tuinmanswoning en het elektriciteitshuisje zijn van cultuurhistorisch belang als (voormalige) functionele onderdelen van het Wantijpark.
Architectonische waarde
Het Wantijpark is van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van een park aangelegd in landschapsstijl en in architectonische stijl, voor wat betreft de aanleg van de entree die daarmee verbonden wordt met het Wantijplantsoen. Kenmerkend voor het park zijn de overgangen van open naar geslotenheid en de grote variatie in uitzichten.
Het park is van architectuurhistorisch belang door de kwaliteit van het ontwerp en als representatief onderdeel van het oeuvre van de tuin- en landschapsarchitect D.F. Tersteeg.
Het park is van architectuurhistorisch belang als onderdeel van het oeuvre van de dienst Gemeentewerken Dordrecht. A.J. Argelo heeft als gemeente architect een grote bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het park en vermoedelijk alle bouwkundige onderdelen ontworpen.
Het park is van architectuurhistorisch belang door het hekwerk van de hoofdentree,ontworpen door Toon Berg, een Dordtse glazenier. In het ijzeren hekwerk wordt de wording en voltooiing van het park in symbolische voorstellingen verbeeld.
De tuinmanswoning en het elektriciteitshuisje zijn van architectuurhistorisch belang door het sobere, maar doelmatige ontwerp in een stijl die kenmerkend is voor de jaren dertig.
Gaafheid
Het park is van belang door de gaafheid en nog grote herkenbaarheid van de oorspronkelijke aanleg. De enige verstoringen in het park zijn de later aangelegde parkeerplaatsen en het in 1956 gerealiseerde dierenkamp. Paden, waterpartijen en groenstructuren zijn bijna volledig bewaard gebleven.
Situering
Het park heeft een uitzonderlijke stedenbouwkundige waarde als ruim opgezet park in de nabijheid van de binnenstad. De unieke ligging aan de jachthavens van het Wantij en de natuurlijke oevers van de Vlij en de afwateringsgeul, geven het park een extra dimensie die in contrast staat met de formele entree aan het Wantijplantsoen. De verhogingen en doorkijken op strategische punten in het park zorgen voor bijzondere vergezichten.
Het park heeft ensemblewaarde in relatie tot het in architectonische stijl ontworpen Wantijplantsoen. Dit formele plantsoen dient als voorportaal naar het park en is reeds beschermd als rijksmonument.
Het park heeft ensemblewaarde als onderdeel van een groter stadsuitbreidingsplan dat zowel de bebouwing ten oosten als de recreatie voorzieningen ten zuiden van het park betrof.
Unieke waarde
Het park heeft een hoge zeldzaamheidswaarde in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht. Het is een van de weinige en gaaf bewaard gebleven volksparken die tijdens het interbellum in Nederland zijn aangelegd.
Publicaties
- Herman A. van Duinen & Cees Esseboom, Verhalen van Dordrecht 39: Toon Berg, tovenaar met glas 1877-1967, 2020.
- E. van Kammen & C. Esseboom, Spijzig de armen: Rumfordse Soep in Dordrecht (1801-2001), Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2002.
- Joop Wammes, De achterkant van de Dordtse Glorie: Armen en paupers tijdens de crisisjaren (1929-1936), Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2022.
Bijlage
-
9123481.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Wantijpark (schietmuur)
- Datering: 1919
- Oorspronkelijke functie: Schietmuur
- Bouwstijl: Traditionalisme
Inleiding
Een aan de rand van het Wantijpark staand restant van een MUUR van een schietbaan, omstreeks 1910 opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele trant. De schietbaan was in gebruik bij het in Dordrecht gelegerde Corps der Pontonniers, een genie-eenheid van het Nederlandse leger die zich onder meer bezighield met het bouwen van schipbruggen. Het schietbaanterrein is later toegevoegd aan het in de jaren 1933-1936 als werkgelegenheidsproject aangelegde Wantijpark.
Omschrijving
De in rode baksteen in kruisverband gemetselde muur bestaat uit een arcade van vijf gepleisterde segmentbogen tussen vierkante muurdammen en een rechthoekig muurrestant op het rechter deel van de arcade.
Waardering
De schietbaanmuur is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de ensemblewaarde en de zeldzaamheidswaarde.
- De muur is van cultuurhistorisch belang als een bijzonder voorbeeld van een militaire schietbaanmuur uit het begin van de twintigste eeuw.
- De muur heeft ensemblewaarde als een bijzonder onderdeel van het Wantijpark.
- De muur is tevens van belang vanwege de zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Jeanine Katsman, De schietmuur in het Wantijpark, DiEP Magazine nr.17 2011.
Externe links
-
Wantijplantsoen
- Datering: 1933-1936
- Oorspronkelijke functie: Park
- Bouwstijl: Nieuw Architectonische tuinstijl
- Architect: Tersteeg
- Postcode: 3312AW
Inleiding
Verdiept gelegen PLANTSOEN in Nieuwe Architectonische tuinstijl, aangelegd naar ontwerp van de tuinarchitect D.F. Tersteeg (1876-1942), die ook het stedenbouwkundig plan van de omgeving ontwierp. Het rechtlijnige plantsoen dient als voorportaal van het ten zuidoosten ervan gelegen Wantijpark. Zowel het in een gemengde tuinstijl aangelegde volkspark het Wantijpark als het eraan grenzende Wantijplantsoen zijn aangelegd in de periode 1933-1936 als werkverschaffingsproject.
Omschrijving
Het rechthoekige plantsoen met gemetselde muurtjes en geordende perken is symmetrisch opgezet met de symmetrie-as in het verlengde van de Parklaan. De laan eindigt in het zuidoosten in een rond rozenperk dat direct grenst aan het plantsoen. Vanaf de straat leiden drie gemetselde trappen naar het laaggelegen plantsoen. In de as ligt een rechthoekige vijverpartij met drie aaneengeschakelde bassins met afgeschuinde hoeken. De bassins verschillen onderling van hoogte en hebben gemetselde ommuringen met een hardstenen rand. De vijverpartij wordt geflankeerd met bordessen en struikgewas. In het gazon ligt aan weerszijden van de vijverpartij een vierkante border met rondom plaveisel. Langs de korte zijden van het plantsoen staan in totaal vier gemetselde banken met afgeronde rugleuningen en houten zittingen. Op het gazon staan diverse treurwilgen, langs de randen van het gazon staan verschillende monumentale bomen.
Waardering
Het vroeg twintigste-eeuwse plantsoen is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de tuinarchitectuurhistorische, de stedenbouwkundige en de ensemblewaarde.
- Het plantsoen is van cultuurhistorisch belang als een goed voorbeeld van een plantsoen in Nieuwe Architectonische tuinstijl, die karakteristiek is voor het interbellum, en als onderdeel van een werkverschaffingsproject uit deze periode.
- Het plantsoen is van architectuurhistorisch belang vanwege de kwaliteiten van het ontwerp en als een representatief werk uit het oeuvre van een vooraanstaand tuinarchitect.
- Het plantsoen heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de samenhang met de Parklaan en het Wantijpark waarmee het een sterke functionele en visuele relatie heeft en als onderdeel van een grotere stedenbouwkundige aanleg.
- Het plantsoen is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid.
Externe links