Toulonselaan
Objecten met monumentenstatus.
-
Toulonselaan 9
- Datering: 1915
- Oorspronkelijke functie: Trafohuis
- Bouwstijl: Rationalisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Vrijstaand trafohuis.
Ligging
Het object is gelegen in de 19e eeuwse schil in een plantsoen tussen de Toulonselaan en het Oranjepark.
Hoofdvorm
Nagenoeg rechthoekig grondplan in één bouwlaag.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Het trafohuis is waarschijnlijk gerealiseerd om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar energie in dit gedeelte van de 19e eeuwse schil.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel telt één bouwlaag. De plint is opgetrokken in mangaankleurige baksteen in halfsteens verband met een terugliggende voeg afgesloten met een rollaag van strekken in rode baksteen. Het metselwerk daar boven is uitgevoerd in lichtgele baksteen in halfsteens verband met terugliggend voegwerk. De gevel is afgesloten met rechte architraaflijst, waar boven een met crèmegele keramische tegels afgewerkt fries en een fors houten goot/dakoverstek.
Centraal in de gevel bevindt zich een deuropening. De plint is aan weerszijden van de deuropening als anderhalfsteens brede muurtjes omgezet. De deuropening is voorzien van een ijzeren kozijn en dito dichte deur. Boven de deur is een rechte betonnen luifel opgenomen.
In de plint aan weerszijden van de entree en in het fries is een ijzeren rooster opgenomen.
Linker zijgevel
De gevel telt één bouwlaag en is in hoofdopzet gelijk aan de voorgevel.
Onder een betonnen luifel bevinden zich drie deuropeningen, die met rode baksteen in halfsteens verband met een platvolle voeg zijn dichtgezet.
Achtergevel
De gevel telt één bouwlaag en is in hoofdopzet gelijk aan de voorgevel.
Centraal in de gevel bevindt zich een deuropening. De plint is aan weerszijden van de deuropening als anderhalfsteens brede muurtjes omgezet. De deuropening is voorzien van een ijzeren kozijn en dito dichte deur. Boven de deur is een rechte betonnen luifel opgenomen.
Rechter zijgevel
De gevel telt één bouwlaag en is in hoofdopzet gelijk aan de voorgevel.
Aan de linker zijde is de gevel uitgebouwd. In dit geveldeel bevinden zich onder een over vrijwel de volle gevelbreedte doorlopende betonnen luifel twee deuropeningen, die met rode baksteen in halfsteens verband met een platvolle voeg zijn dichtgezet. In de fries bevindt zich een ijzeren rooster.
In het rechter geveldeel bevinden zich onder de betonnen luifel drie deuropeningen, die met rode baksteen in halfsteens verband met een platvolle voeg zijn dichtgezet. In de fries en in de dichtgezette linker gevelopening bevindt zich een ijzeren rooster.
Kap
Boven de betonnen dakrand ligt de dakvoet iets terug ten opzichte van het gevelvlak. Het dak heeft de vorm van een mansardekap, waarvan het ondergedeelte verticaal is opgezet.
Het dak is afgewerkt met bitumen, maar vermoedelijk oorspronkelijk met een afdekking in zink.
In het voor- en achterdakvlak bevindt zich een luchtrooster.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Het object kan om veiligheidsredenen niet worden betreden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het object is van cultuurhistorische waarde als uiting van de economische ontwikkeling van de negentiende-eeuwse schil, als voorbeeld van een bouwwerk voor de nutsvoorziening.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat er middels vormgeving en detaillering een esthetische kwaliteit is gegeven aan een object met een zuiver utilitair karakter.
Gaafheid
Het object is op de dichtzettingen na nauwelijks gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
De vrijstaande ligging van het object is markant.
Unieke waarde
In functioneel opzicht bezit het object een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122040.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 11
- Datering: 1902
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Hoekpand, gebouwd als helft van twee, nu onderdeel van een ensemble van vijf woningen, Toulonselaan 11 t/m 21.
Ligging
Het object is gelegen in de negentiende-eeuwse schil tussen de Toulonselaan en het Oranjepark in een vrijstaand ensemble van vijf nagenoeg identieke panden.
Hoofdvorm
Rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldameweg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1880 draagt het 'Comité tot stichting van een park te Dordrecht' de zogenaamde Karremansweide voor als locatie om een park aan te leggen. Het gebied was gemeente eigendom, maar de gemeente was om financiële redenen niet bereid het gebied beschikbaar te stellen voor een park. Nadat tegenover de Karremansweide het Merwesteinpark tot stand is gekomen vraagt de gemeente in januari 1887 aan het bestuur van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst om een advies te geven over de inrichting van de Karremansweide. Een ontwerp wordt gemaakt door de architect H.P. Berlage, civiel ingenieur L.J. Eijmer en de Dordtse architect H.W. Veth. Het plan wordt na een aantal wijzigingen overgenomen. Vanaf 1890 worden de kavels aan particulieren en kleine ontwikkelaars verkocht.
Op 1 maart 1902 wordt vergunning verleend voor het bouwen van twee herenhuizen in het Oranjepark aan de zijde van de Toulonselaan.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel bestaat uit een smalle lijstgevel aan de linker zijde en aan de rechter zijde een brede een baksteenstrek vooruitgeschoven risaliet in drie bouwlagen, beëindigd met een trap/topgevel.
Boven een gecementeerde plint is de gevel opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De kroonlijst is opgebouwd uit een gecementeerd fries met houten consoles die de uitkragende gelijste houten bakgoot dragen.
De trap/topgevel is opgebouwd met twee treden, waar boven een schuin oplopend gedeelte in aansluiting op de top met drie treden. De treden zijn voorzien van een gecementeerde gelijste dekplaat.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik op de begane grond afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon. De zwik op de verdieping is gecementeerd.
De entree is gesitueerd aan de linker zijde. Voor de entree ligt een stoep van drie hardstenen treden. Beneden een gecementeerde latei bevindt zich in het deurkozijn een deur met drie panelen onder en daarboven tweemaal twee ongedeelde ramen. Voor de onderste twee ramen is een smeedijzeren rooster aangebracht. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een grote segmentboogvensteropening met in een houten drielicht met schuifvensters met een ongedeeld onder- en bovenraam. Het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen voorzien van een houten kozijn met een T-venster. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Net onder de vensteropening kraagt de trap/topgevel op een gecementeerde lijst iets uit. De vensteropening bezit een drielicht, waarvan het middelste deel hoger is dan de beide andere, voorzien van ongedeelde ramen.
Achtergevel
De afgeplatte topgevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. De top kraagt boven een klimmend boogfries een kop uit. De schouders en het schuin oplopende deel zijn voorzien van een gecementeerde dekplaat. Het middengedeelte is voorzien van drie kantelen, waar tussen segmentboogcasementen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog met een gecementeerde sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik gecementeerd.Op de begane grond is aan de linker zijde over ongeveer 2/3 gevelbreedte voorzien van een uitgebouwde houten veranda.
Op een basis staan aan de voorzijde vier slanke stijlen, die de basis vormen voor het balkon op de verdieping. Het balkon en de veranda zijn begrensd met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. Aan de linker zijde is de opening tussen de hoekstijl en de gevel met een houten beschot dichtgezet. In de gevel grenzend aan de veranda bevindt zich in een grote gevelopening een pui met centraal een dubbele paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel.
Aan weerszijden bevindt zich een gelijkvormig vast deel. Bovenin bevinden zich drie ongedeelde bovenramen.
Aan de rechter zijde bevindt zich een gecombineerde venster- en deuropening. In de deuropening bevindt zich een paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel. In de vensteropening bevindt zich een ongedeeld raam. Bovenin bevinden zich twee ongedeelde bovenramen.
Op de verdieping bevindt zich links een deuropening met dubbele paneeldeuren met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een vensteropening met onder ongedeelde stolpramen en een ongedeeld bovenraam.
In de top bevinden zich twee vensteropeningen met een ongedeeld raam.De beglazing in deze gevel is vervangen in dubbel glas.
Rechter zijgevel
De lijstgevel in twee bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De gevel wordt beëindigd met een gelijste houten bakgoot op klossen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik op de begane grond afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon. De zwik op de verdieping is gecementeerd.
Op de begane grond aan de linker zijde en op de verdieping aan de rechter zijde bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een T-venster met in het bovenlicht een glas-in-loodvulling.
Kap
De steile dakvlakken van de mansardekap op T-vormig grondplan zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. Het platte deel van het dak is afgewerkt met bitumen.
In het voordakvlak staat een kleine dakkapel met een zadeldakje. Aan de voorzijde bevindt zich een kozijn met een ongedeeld raam.
In het rechter dakvlak staat een gemetselde schoorsteen en twee dakkapellen met een plat dak met een twee- respectievelijk drielicht met ongedeelde ramen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree ligt een vestibule met aansluitend de hal annex trappenhuis. De tochtpui is voorzien van geëtste beglazing. De vloer is afgewerkt met marmer. Achter de trap bevindt zich het toilet. In het verlengde van de hal ligt de keuken aan de achterzijde.
Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterkamer, van elkaar gescheiden met een kastenwand en schuifdeuren met een glas-in-loodvulling. De kamers zijn voorzien van een houten vloer en stucplafond met midden- en hoekornament en een perklijst. Een zwartmarmeren schouw staat in de achterkamer. Aan de achterkamer grenst de veranda.
Trap met bewerkte hoofdbaluster en spijlen.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit met een bovenkwart aan op de overloop. In het verlengde van de overloop ligt aan de achterzijde de badkamer en voor een kleine kamer. Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterslaapkamer, van elkaar gescheiden met een kastenwand en deur. De kamers zijn voorzien van een houten vloer en stucplafond met midden- en hoekornament en een perklijst.
Zolder
De trap van de eerste verdieping sluit aan op de overloop. Aan de achterzijde ligt een zolderruimte en voor een kleine en een grote slaapkamer.
Beschrijving tuin
Tuin afgescheiden van de openbare ruimte met tuinhek.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in dit gedeelte van de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de hogere klasse werd gerealiseerd.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
De architectonische opzet van het object is karakteristiek voor de bouwstijl.
Gaafheid
Het object is nauwelijks gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object vormt de hoek van een ensemble met twee openbare zijden en is daardoor van groot stedenbouwkundig belang.
Unieke waarde
In architectonisch, stedenbouwkundig en bouwkundig opzicht bezit het object zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
Bijlage
-
9122041.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Toulonselaan 13
- Datering: 1902
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Linkerpand, gebouwd als helft van twee, nu onderdeel van een rij van vijf woningen, Toulonselaan 11 t/m 21.
Ligging
Het object is gelegen in de negentiende-eeuwse schil tussen de Toulonselaan en het Oranjepark in een vrijstaand ensemble van vijf nagenoeg identieke panden.
Hoofdvorm
Rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamseweg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1880 draagt het 'Comité tot stichting van een park te Dordrecht' de zogenaamde Karremansweide voor als locatie om een park aan te leggen. Het gebied was gemeente eigendom, maar de gemeente was om financiële redenen niet bereid het gebied beschikbaar te stellen voor een park. Nadat tegenover de Karremansweide het Merwesteinpark tot stand is gekomen vraagt de gemeente in januari 1887 aan het bestuur van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst om een advies te geven over de inrichting van de Karremansweide. Een ontwerp wordt gemaakt door de architect H.P. Berlage, civiel ingenieur L.J. Eijmer en de Dordtse architect H.W. Veth. Het plan wordt na een aantal wijzigingen overgenomen. Vanaf 1890 worden de kavels aan particulieren en kleine ontwikkelaars verkocht.
Op 1 maart 1902 wordt vergunning verleend voor het bouwen van twee herenhuizen in het Oranjepark aan de zijde van de Toulonselaan.
In 1943 worden de voorkamers op de verdieping met elkaar verbonden middels een getoogde doorgang. De deur van de kleine voorkamer naar de overloop wordt dichtgemetseld.
In 1953 wordt de getoogde doorgang uit 1943 wederom dichtgezet en de deuropening heropend.
In 1958 wordt de zolder heringedeeld.
In 1961 wordt de opgang naar de woning op de verdieping afgescheiden van de praktijkruimte op de begane grond.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel bestaat uit een brede een baksteenstrek vooruitgeschoven risaliet in drie bouwlagen, beëindigd met een trap/topgevel aan de linker zijde en aan de rechter zijde een smalle lijstgevel.
Boven een gecementeerde plint is de gevel opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De kroonlijst is opgebouwd uit een gecementeerd fries met houten consoles die de uitkragende gelijste houten bakgoot dragen.
De trap/topgevel is opgebouwd met twee treden, waar boven een schuin oplopend gedeelte in aansluiting op de rechte top. De treden zijn voorzien van een gecementeerde gelijste dekplaat.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik op de begane grond afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon. De zwik op de verdieping is gecementeerd.
Aan de linker zijde bevindt zich een grote segmentboogvensteropening met in een houten drielicht met schuifvensters met een ongedeeld onder- en bovenraam. Het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling.
De entree is gesitueerd aan de rechter zijde. Voor de entree ligt een stoep van drie hardstenen treden. Beneden een gecementeerde latei bevindt zich in het deurkozijn een deur met drie panelen onder en daarboven tweemaal twee ongedeelde ramen. Voor de onderste twee ramen is een smeedijzeren rooster aangebracht. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodraam.
Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen voorzien van een houten kozijn met een T-venster. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Net onder de vensteropening kraagt de trap/topgevel op een gecementeerde lijst iets uit. De vensteropening bezit een drielicht, waarvan het middelste deel hoger is dan de beide andere, voorzien van ongedeelde ramen.
Achtergevel
De afgeplatte topgevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. De top kraagt boven een klimmend boogfries een kop uit. De schouders en het schuin oplopende deel zijn voorzien van een gecementeerde dekplaat. Het middengedeelte is voorzien van drie kantelen, waar tussen segmentboogcasementen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog met een gecementeerde sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik gecementeerd.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een gecombineerde venster- en deuropening. In de deuropening bevindt zich een paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel. In de vensteropening bevindt zich een ongedeeld raam. Bovenin bevinden zich twee ongedeelde bovenramen.
Aan de rechter zijde is de gevel over ongeveer 2/3 gevelbreedte voorzien van een uitgebouwde houten veranda. Op een basis staan aan de voorzijde vier slanke stijlen, die de basis vormen voor het balkon op de verdieping. Het balkon en de veranda zijn begrensd met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. Aan de linker zijde is de opening tussen de hoekstijl en de gevel met een houten beschot dichtgezet. In de gevel grenzend aan de veranda bevindt zich in een grote gevelopening een pui met centraal een dubbele paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel. Aan weerszijden bevindt zich een gelijkvormig vast deel. Bovenin bevinden zich drie ongedeelde bovenramen.
Op de verdieping bevindt zich links een vensteropening met onder ongedeelde stolpramen en een ongedeeld bovenraam. Aan de rechter zijde bevindt zich een deuropening met dubbele paneeldeuren met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
In de top bevinden zich twee vensteropeningen met een ongedeeld raam.
De beglazing in deze gevel is deels vervangen in dubbel glas.
Kap
De steile dakvlakken van de mansardekap op T-vormig grondplan zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. Het platte deel van het dak is afgewerkt met bitumen.
In het voordakvlak staat een kleine dakkapel met een zadeldakje. Aan de voorzijde bevindt zich een kozijn met een ongedeeld raam.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree ligt een vestibule met aansluitend de hal annex trappenhuis. Achter de trap bevindt zich het toilet. In het verlengde van de hal ligt de keuken aan de achterzijde. Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterkamer, van elkaar gescheiden met een kastenwand. De schuifdeuren zijn verwijderd.
Aan de achterkamer grenst de veranda. Trap met bewerkte hoofdbaluster en spijlen.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit met een bovenkwart aan op de overloop. In het verlengde van de overloop ligt aan de achterzijde de badkamer en voor een kleine kamer. Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterslaapkamer, van elkaar gescheiden met een kastenwand en deur.
Zolder
De trap van de eerste verdieping sluit aan op de overloop. Aan de achter- en voorzijde bevindt zich een kamer.
Beschrijving tuin
Tuin afgescheiden van de openbare ruimte met hekwerk.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in dit gedeelte van de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de hogere klasse werd gerealiseerd.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. De architectonische opzet van het object is karakteristiek voor de bouwstijl.
Gaafheid
Het object is extern niet en intern enigszins gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object is als onderdeel van een ensemble met twee openbare zijden van groot stedenbouwkundig belang.
Unieke waarde
In architectonisch, stedenbouwkundig en bouwkundig opzicht bezit het object een zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
Bijlage
-
9122042.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 15
- Datering: 1906
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Het betreft het rechter gedeelte van een ensemble van vijf woningen, Toulonselaan 11 t/m 19.
Ligging
Het object is gelegen in de negentiende-eeuwse schil tussen de Toulonselaan en het Oranjepark in een ensemble van vijf nagenoeg identieke panden.
Hoofdvorm
Rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamseweg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1880 draagt het 'Comité tot stichting van een park te Dordrecht' de zogenaamde Karremansweide voor als locatie om een park aan te leggen. Het gebied was gemeente eigendom, maar de gemeente was om financiële redenen niet bereid het gebied beschikbaar te stellen voor een park. Nadat tegenover de Karremansweide het Merwesteinpark tot stand is gekomen vraagt de gemeente in januari 1887 aan het bestuur van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst om een advies te geven over de inrichting van de Karremansweide. Een ontwerp wordt gemaakt door de architect H.P. Berlage, civiel ingenieur L.J. Eijmer en de Dordtse architect H.W. Veth. Het plan wordt na een aantal wijzigingen overgenomen. Vanaf 1890 worden de kavels rond het Oranjepart aan particulieren en kleine ontwikkelaars verkocht.
In november 1906 wordt vergunning verleend voor het bouwen van drie herenhuizen in het Oranjepark aan de zijde van de Toulonselaan.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel bestaat uit drie traveeën, links een smalle lijstgevel en rechts een brede een baksteenstrek vooruitgeschoven risaliet in drie bouwlagen, beëindigd met een trap/topgevel.
Boven een gecementeerde plint is de gevel opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De kroonlijst is opgebouwd uit een gecementeerd fries met houten consoles die de uitkragende gelijste houten bakgoot dragen.
De trap/topgevel is opgebouwd met twee treden, waar boven een schuin oplopend gedeelte in aansluiting op de top met drie treden. De treden zijn voorzien van een gecementeerde gelijste dekplaat.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon.
De entree is gesitueerd aan de linker zijde. Voor de entree ligt een stoep van drie hardstenen treden. Beneden een gecementeerde latei bevindt zich in het deurkozijn een deur met drie panelen onder en daarboven tweemaal twee ongedeelde ramen. Voor de onderste twee ramen is een smeedijzeren rooster aangebracht. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een grote segmentboogvensteropening met in een houten drielicht met schuifvensters met een ongedeeld onder- en bovenraam. Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen voorzien van een houten kozijn met een T-venster.
Net onder de vensteropening kraagt de trap/topgevel op een gecementeerde lijst iets uit. De vensteropening bezit een drielicht, waarvan het middelste deel hoger is dan de beide andere, voorzien van ongedeelde ramen.
Achtergevel
De afgeplatte topgevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel op de verdieping zijn drie metselgangen met rode mortel gevoegd. De top kraagt boven een klimmend boogfries een kop uit. De schouders en het schuin oplopende deel zijn voorzien van een gecementeerde dekplaat. Het middengedeelte is voorzien van drie kantelen, waar tussen segmentboogcasementen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog met een gecementeerde sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon.
Op de begane grond is aan de linker zijde over ongeveer 2/3 gevelbreedte voorzien van een uitgebouwde houten veranda. Op een basis staan aan de voorzijde vier slanke stijlen, die de basis vormen voor het balkon op de verdieping. Het balkon en de veranda zijn begrensd met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. In de gevel grenzend aan de veranda bevindt zich in een grote gevelopening een pui met centraal een paneeldeur met twee dichte onderpanelen en boven een tweeruits glaspaneel met bovenin vier kleine ruiten. Aan weerszijden bevindt zich een gelijkvormig vast deel. Bovenin bevinden zich drie ongedeelde bovenramen.
Aan de rechter zijde bevindt zich een luifel met aan de voorzijde een (hergebruikt) tweeruits raam met een glas-in-loodvulling. In de gevel bevindt zich een gecombineerde venster- en deuropening. In de deuropening bevindt zich een paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel. In de vensteropening bevindt zich een ongedeeld raam. Bovenin bevinden zich twee ongedeelde bovenramen.
Op de verdieping bevindt zich links een deuropening met (gemoderniseerde) dubbele paneeldeuren met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een vensteropening met een T-venster.
In de top bevinden zich twee vensteropeningen met een vierruits raam.
Kap
De steile dakvlakken van de mansardekap op T-vormig grondplan zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. Het platte deel van het dak is afgewerkt met bitumen.
In het voordakvlak staat een kleine dakkapel met een zadeldakje. Aan de voorzijde bevindt zich een kozijn met een ongedeeld raam.
In het rechter dakvlak staat een gemetselde schoorsteen. In beide zijdakvlakken staat een dakkapel met aan de linker zijde ramen met een glas-in-loodvulling.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Kelder
Onder de hal bevindt zich een kleine kelder.
Begane grond
Achter de entree ligt een vestibule met aansluitend de hal annex trappenhuis. De tochtpui is voorzien van een glas-in-loodvulling met een meerkleurig Jugendstil motief. De vloer is afgewerkt met marmer. Achter de trap bevindt zich het toilet met betegelde wanden. In het verlengde van de hal ligt de keuken aan de achterzijde.
Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterkamer, van elkaar gescheiden met een kastenwand en schuifdeuren. De kamers zijn voorzien van een houten vloer en stucplafond met midden- en hoekornament en een perklijst. Een zwartmarmeren schouw met ingelegde roodgeaderde delen bevindt zich in beide kamers. Aan de achterkamer grenst de veranda.
De trap is voorzien van een houten bewerkte hoofdbaluster en aansluitend de leuning op bewerkte houten spijlen.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit met een bovenkwart aan op de overloop met achter de trap het toilet met betegelde wanden. In het verlengde van de overloop ligt aan de voor- en achterzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde is de overloop verbreed.
Tussen de voor- en achterslaapkamer bevindt zich de badkamer. De kamers zijn voorzien van een houten vloer.
Zolder
De trap van de eerste verdieping sluit aan op de overloop. Aan de achterzijde ligt een zolderruimte en voor een kleine en een grote slaapkamer.
Beschrijving tuin
Tuin afgescheiden van de openbare ruimte met hekwerk.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in dit gedeelte van de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de hogere klasse werd gerealiseerd.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. De architectonische opzet van het object is karakteristiek voor de bouwstijl.
Gaafheid
Het object is nauwelijks gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object is als onderdeel van een ensemble met twee openbare zijden van groot stedenbouwkundig belang.
Unieke waarde
In architectonisch, stedenbouwkundig en bouwkundig opzicht bezit het object een zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
Bijlage
-
9122043.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 17
- Datering: 1906
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Middengedeelte van een ensemble van vijf woningen, Toulonselaan 11 t/m 21.
Ligging
Het object is gelegen in de negentiende-eeuwse schil tussen de Toulonselaan en het Oranjepark in een vrijstaand ensemble van vijf nagenoeg identieke panden.
Hoofdvorm
Rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamseweg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1880 draagt het 'Comité tot stichting van een park te Dordrecht' de zogenaamde Karremansweide voor als locatie om een park aan te leggen. Het gebied was gemeente eigendom, maar de gemeente was om financiële redenen niet bereid het gebied beschikbaar te stellen voor een park. Nadat tegenover de Karremansweide het Merwesteinpark tot stand is gekomen vraagt de gemeente in januari 1887 aan het bestuur van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst om een advies te geven over de inrichting van de Karremansweide. Een ontwerp wordt gemaakt door de architect H.P. Berlage, civiel ingenieur L.J. Eijmer en de Dordtse architect H.W. Veth. Het plan wordt na een aantal wijzigingen overgenomen. Vanaf 1890 worden de kavels aan particulieren en kleine ontwikkelaars verkocht.
In november 1906 wordt vergunning verleend voor het bouwen van drie herenhuizen in het Oranjepark aan de zijde van de Toulonselaan.
In 1949 wordt de fundering hersteld.
In 1956 wordt de zolderverdieping veranderd. Aan de voor- en achterzijde worden twee slaaopkamers gemaakt. Het middengedeelte blijft zolder.
In 1958 wordt op de verdieping de achterkamer vergroot door de scheiding tussen de voor- en de achterkamer naar voren te verplaatsen. De achterkamer is dan in gebruik als woonkamer en de begane grond als praktijkruimte.
In 1960 worden de op de begane grond de voor- en achterkamer samengevoegd. De praktijkruimte wordt gewijzigd in een woonverdieping.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel in drie bouwlagen bestaat uit een lijstgevel met een smal gedeelte aan de linker zijde en aan de rechter zijde een breed een baksteenstrek vooruitgeschoven risaliet.
Boven een gecementeerde plint is de gevel opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De kroonlijst is opgebouwd uit een gecementeerd fries met houten consoles die de uitkragende gelijste houten bakgoot dragen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon.
De entree is gesitueerd aan de linker zijde. Voor de entree ligt een stoep van drie hardstenen treden. Beneden een gecementeerde latei bevindt zich in het deurkozijn een deur met drie panelen onder en daarboven tweemaal twee ongedeelde ramen. Voor de onderste twee ramen is een smeedijzeren rooster aangebracht. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodraam.
Aan de rechter zijde bevinden zich twee vensteropeningen voorzien van een houten kozijn met een T-venster.
Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen voorzien van een houten kozijn met een T-venster.
Achtergevel
De afgeplatte topgevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters.
Ter hoogte van de wisseldorpel op de verdieping zijn drie metselgangen met rode mortel gevoegd. De top kraagt boven een klimmend boogfries een kop uit. De schouders en het schuin oplopende deel zijn voorzien van een gecementeerde dekplaat. Het middengedeelte is voorzien van drie kantelen, waar tussen segmentboogcasementen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog met een gecementeerde sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon.
Op de begane grond is aan de linker zijde over ongeveer 2/3 gevelbreedte voorzien van een uitgebouwde houten veranda. Op een basis staan aan de voorzijde vier slanke stijlen, die de basis vormen voor het balkon op de verdieping. Het balkon is begrensd met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. De veranda is dichtgezet met een dicht onderpaneel en er boven een ongedeeld onder- en bovenraam. Het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling.
Aan de rechter zijde bevindt zich een gecombineerde venster- en deuropening. In de deuropening bevindt zich een paneeldeur met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel. In de vensteropening bevindt zich een ongedeeld raam. Bovenin bevinden zich twee ongedeelde bovenramen.
Op de verdieping bevindt zich links een deuropening met dubbele paneeldeuren met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een vensteropening met onder ongedeelde stolpramen en een ongedeeld bovenraam.
In de top bevinden zich twee vensteropeningen met een ongedeeld raam met aan de bovenzijde drie kleine ruiten.
Kap
De steile dakvlakken van de mansardekap op T-vormig grondplan zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. Het platte deel van het dak is afgewerkt met bitumen.
In het voordakvlak staat een gemoderniseerde brede dakkapel met aan de voorzijde een tweelicht met een ongedeelde ramen.
In de zijdakvlakken staat een gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Kelder
Onder de hal bevindt zich een kleine kelder.
Begane grond
Achter de entree ligt een vestibule met aansluitend de hal annex trappenhuis. De vloer is afgewerkt met marmer. Achter de trap bevindt zich het toilet. In het verlengde van de hal ligt de keuken aan de achterzijde.
Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterkamer. De kamers zijn voorzien van een houten vloer en een verlaagd plafond. De achterkamer staat in open verbinding met de veranda.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit met een bovenkwart aan op de overloop met achter de trap het toilet met betegelde wanden. In het verlengde van de overloop ligt aan de voor- en achterzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterslaapkamer. De kamers zijn voorzien van een houten vloer.
Zolder
De trap van de eerste verdieping sluit aan op de overloop. In de ruimte is een badkamer afgescheiden.
Beschrijving tuin
De tuin is van de openbare weg afgescheiden met een hekwerk.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in dit gedeelte van de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de hogere klasse werd gebouwd.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. De architectonische opzet van het object is karakteristiek voor de bouwstijl.
Gaafheid
Het object is extern nauwelijks gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische en architectonische waarden extern goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object is als onderdeel van een ensemble met twee openbare zijden van groot stedenbouwkundig belang.
Unieke waarde
In architectonisch, stedenbouwkundig en bouwkundig opzicht bezit het object een zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
Bijlage
-
9122047.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 19 en 21
- Datering: 1906
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Linker gedeelte van een ensemble van vijf woningen, Toulonselaan 11 t/m 21.
Ligging
Het object is gelegen in de negentiende-eeuwse schil tussen de Toulonselaan en het Oranjepark in een vrijstaand ensemble van vijf nagenoeg identieke panden.
Hoofdvorm
Rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamseweg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1880 draagt het 'Comité tot stichting van een park te Dordrecht' de zogenaamde Karremansweide voor als locatie om een park aan te leggen. Het gebied was gemeente eigendom, maar de gemeente was om financiële redenen niet bereid het gebied beschikbaar te stellen voor een park. Nadat tegenover de Karremansweide het Merwesteinpark tot stand is gekomen vraagt de gemeente in januari 1887 aan het bestuur van de Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst om een advies te geven over de inrichting van de Karremansweide. Een ontwerp wordt gemaakt door de architect H.P. Berlage, civiel ingenieur L.J. Eijmer en de Dordtse architect H.W. Veth. Het plan wordt na een aantal wijzigingen overgenomen. Vanaf 1890 worden de kavels aan particulieren en kleine ontwikkelaars verkocht.
In november 1906 wordt vergunning verleend voor het bouwen van drie herenhuizen in het Oranjepark aan de zijde van de Toulonselaan.
In 1932 wordt het woonhuis gesplitst in een boven- en een benedenwoning.
In 1948 wordt de fundering hersteld.
In 1959 wordt de begane grond verbouwd tot praktijkruimte.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel bestaat uit een brede een baksteenstrek vooruitgeschoven risaliet in drie bouwlagen, beëindigd met een trap/topgevel aan de linker zijde en aan de rechter zijde een smalle lijstgevel.
Boven een gecementeerde plint is de gevel opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De kroonlijst is opgebouwd uit een gecementeerd fries met houten consoles die de uitkragende gelijste houten bakgoot dragen.
De trap/topgevel is opgebouwd met twee treden, waar boven een schuin oplopend gedeelte in aansluiting op de top met twee treden. De treden zijn voorzien van een gecementeerde gelijste dekplaat.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik op de begane grond afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon. De zwik op de verdieping is gecementeerd.
Aan de linker zijde bevindt zich een grote segmentboogvensteropening met een gemoderniseerd drielicht in kunststof.
De entree is gesitueerd aan de rechter zijde. Voor de entree ligt een stoep van drie hardstenen treden. Beneden een gecementeerde latei is het oorspronkelijke deurkozijn in 1932 verwijderd. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodraam. De oorspronkelijke vestibule functioneert als portaal, waaraan een pui met twee deuropeningen grenst. In de kozijnen bevindt zich een vlakke deur.
Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen voorzien van een gemoderniseerd kozijn met een venster in kunststof.
Net onder de vensteropening kraagt de trap/topgevel op een gecementeerde lijst iets uit.
De vensteropening bezit een drielicht, waarvan het middelste deel hoger is dan de beide andere, voorzien van ongedeelde ramen.
Linker zijgevel
De lijstgevel in twee bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel is in het metselwerk een speklaag opgenomen, gevormd door een metselgang in hardrode strengperssteen met eronder en erboven een metselgang in witte baksteen.
De gevel wordt beëindigd met een gelijste houten bakgoot op klossen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog in hardrode en gele strengperssteen, tussen gecementeerde aanzetblokken en een sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik op de begane grond afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon. De zwik op de verdieping is gecementeerd.
Op de begane grond aan de linker- en rechterzijde en op de verdieping aan de linker zijde bevindt zich een vensteropening met een gemoderniseerd kozijn met een venster in kunststof.
Achtergevel
De afgeplatte topgevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht bruinrode baksteen in kruisverband met een gesneden voeg. Gecementeerde speklagen van drie metselgangen hoog onderbreken het metselwerk ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters. Ter hoogte van de wisseldorpel op de verdieping zijn drie metselgangen met rode mortel gevoegd. De top kraagt boven een klimmend boogfries een kop uit. De schouders en het schuin oplopende deel zijn voorzien van een gecementeerde dekplaat. Het middengedeelte is voorzien van drie kantelen, waar tussen segmentboogcasementen.
De segmentbooggevelopeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een sluiting in de vorm van een anderhalfsteens segmentboog met een gecementeerde sluitsteen. Boven de rechte kozijnen is de zwik afgewerkt met polychrome tegels met een geometrisch patroon.
Op de begane grond aan de linker zijde bevindt zich een gecombineerde venster- en deuropening met een gemoderniseerd kozijn met een venster en deur in kunststof. Aan de rechter zijde is de gevel over ongeveer 2/3 gevelbreedte voorzien van een uitgebouwde houten veranda. Op een basis staan aan de voorzijde vier slanke stijlen, die de basis vormen voor het balkon op de verdieping. Het balkon is begrensd met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. De veranda is dichtgezet met een dicht onderpaneel en er boven een ongedeeld onderraam en een drieruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de verdieping bevindt zich aan de linker zijde bevindt zich een vensteropening met onder ongedeelde stolpramen en een ongedeeld bovenraam. Rechts bevindt zich een deuropening met dubbele paneeldeuren met een dicht onderpaneel en boven een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
In de top bevinden zich twee vensteropeningen met een ongedeeld raam.
Kap
De steile dakvlakken van de mansardekap op T-vormig grondplan zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. Het platte deel van het dak is afgewerkt met bitumen.
In het voordakvlak staat een dakkapel met aan de voorzijde een tweelicht met een ongedeelde ramen.
In het linker zijdakvlak staan twee gemetselde schoorstenen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
De kelder en de begane grond behoren tot nummer 21; de eerste verdieping en de zolder tot nummer 19.
Kelder
Onder de hal bevindt zich een kleine kelder.
Begane grond
Achter de entree ligt een vestibule met aansluitend de hal annex trappenhuis. Achter de trap bevindt zich het toilet. In het verlengde van de hal ligt de keuken aan de achterzijde.
Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterkamer. De achterkamer staat in open verbinding met de veranda.
Intern resteert slechts een tochtdeur met een glas-in-loodvulling.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit met een bovenkwart aan op de overloop met achter de trap het toilet met betegelde wanden. In het verlengde van de overloop ligt aan de voor- en achterzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde bevinden zich de voor- en achterslaapkamer. De kamers zijn voorzien van een houten vloer.
Zolder
De trap van de eerste verdieping sluit aan op de overloop. De ruimte is hernieuwd ingedeeld.
Beschrijving tuin
De tuin is afgescheiden van de openbare ruimte door een tuinhek.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in dit gedeelte van de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de hogere klasse werd gerealiseerd.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. De architectonische opzet van het object is karakteristiek voor de bouwstijl.
Gaafheid
Het object is ex- en intern gewijzigd, waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden slechts ten dele bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object vormt de hoek van een ensemble met twee openbare zijden en is daardoor van groot stedenbouwkundig belang.
Unieke waarde
In architectonisch, stedenbouwkundig en bouwkundig opzicht bezit het object zeldzaamheidswaarde.
Publicaties
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
Bijlage
-
9122045.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 60 en 62
- Datering: 1920
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Bouwstijl: Amsterdamse school
- Postcode: 3312EV
Algemene beschrijving
Hoekwoning met een bedrijfsruimte (Toulonselaan 60) en een bovenwoning (Toulonselaan 62) als onderdeel van het woningbouwcomplex Toulonselaan 60-66 en Cronjestraat 1-7.
Ligging
Het complex van woonhuizen met een bedrijfsruimte is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Cronjestraat en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het beschreven gedeelte van het complex omvat twee panden aan de Toulonselaan (woningen - nummer 64 en 66), het hoekpand (bedrijfsruimte en bovenwoning - Toulonselaan 60 / 62) en twee panden in de Cronjestraat (beneden- en bovenwoning - nummer 1/3 en 5/7).
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1920 is de Cronjestraat als dwarsstraat op de Toulonselaan aangelegd. Aan beide zijden van de Cronjestraat is in aansluiting op de Toulonselaan een woningbouwcomplex gerealiseerd met op de hoeken op de begane grond een bedrijfsruimte en aansluitend aan de zuidwestzijde in de Toulonselaan drie woningen.
In 1950 wordt in de werkplaats (bouwdeel aan de zijde van de Cronjestraat) een rookkast opgetrokken.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel (Toulonselaan)
De gevel telt drie bouwlagen en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
De plint is opgetrokken in lichtrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en is afgesloten met een terugliggende metselgang. Het opgaand werk is uitgevoerd in bruinrode baksteen in gelijk verband en voegwerk.
Op de begane grond is de linker hoek van het pand afgeschuind. In dit geveldeel bevindt zich een deuropening (entree bedrijfsruimte) met in het kozijn een deur met een ongedeeld glaspaneel. Voor de entree ligt een stoep in kunststeen, die een kwartronde beschrijft.
Boven de afschuining bevindt zich een uitgemetseld geveldeel dat met een kwartrond om de hoek doorloopt. Het metselwerk bestaat afwisselend uit twee koppen en een baksteen op zijn plat.
Deze strook loopt door boven de vensteropening rechts van de deuropening. In de vensteropening bevindt zich een kozijn met een ongedeeld onderraam en drie ongedeelde bovenramen.
Aan de rechter zijde bevindt zich een deuropening (entree bovenwoning) met in het kozijn een vlakke deur en een ongedeeld bovenlicht. Voor de deuropening ligt een stoep met een gemetselde trede.
Vanaf halverwege de uitgemetselde strook is de hoek van het pand boven een betonnen sierelement met een rechte hoek uitgevoerd.
Aan de linker zijde is de gevel boven een betonnen basis over twee bouwlagen voorzien van een erker op een driehoekig grondplan. Hierin bevindt zich op de eerste verdieping een aan elkaar gekoppeld kozijn met aan beide zijden in het kozijn een ongedeeld onder- en bovenraam, waarvan het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling. Op de tweede verdieping bevindt zich een aan elkaar gekoppeld kozijn met aan beide zijden in het kozijn een ongedeeld raam.
Op de eerste verdieping bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en twee ongedeelde bovenramen.
Op de tweede verdieping bevindt zich rechts van de erker een vensteropening met een ongedeeld raam en geheel rechts een vensteropening met een tweelicht met ongedeelde ramen.
Voorgevel (Cronjestraat)
De gevel bestaat uit twee gedeelten; links een anderhalve bouwlaag tellend geveldeel en rechts een drie bouwlagen tellen geveldeel. Beide worden beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
De plint is opgetrokken in lichtrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en is afgesloten met een terugliggende metselgang. Het opgaand werk is uitgevoerd in bruinrode baksteen in gelijk verband en voegwerk.
In het linker geveldeel bevindt zich aan de linker zijde een poortdoorgang naar het achterterrein, afgesloten met een spijlenhekwerk. Rechts hiervan bevindt zich een brede deuropening gecombineerd aan weerszijden met een smalle halfhoge vensteropening. In de deuropening zijn dubbele deuren afgehangen, die zijn bekleed met verticaal verwerkte houten delen. De vensteropeningen zijn voorzien van een drieruits raam met een horizontale roedeverdeling.
Aan de rechter zijde bevindt zich een kleine hoog geplaatste vensteropening met een tweelicht met ongedeelde ramen en een smalle vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onder- en bovenraam, waarvan het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling.
De verdieping is voorzien van vooruitgeschoven en terugliggende gevelvlakken en een uitgemetselde pilaster. Rechts van het midden bevindt zich direct onder de dakrand een smalle vensteropening met een vierlicht met ongedeelde ramen.
Op de begane grond van het rechter geveldeel bevindt zich links een tweelicht met ongedeelde onder- en bovenramen, waarvan de bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
De rechter hoek van het pand is afgeschuind. In dit geveldeel bevindt zich een deuropening (entree bedrijfsruimte) met in het kozijn een deur met een ongedeeld glaspaneel. Voor de entree ligt een stoep in kunststeen, die een kwartronde beschrijft.
Boven de afschuining bevindt zich een uitgemetseld geveldeel dat met een kwartrond om de hoek doorloopt. Het metselwerk bestaat afwisselend uit twee koppen en een baksteen op zijn plat. Deze strook loopt door boven de vensteropening links van de deuropening. In de vensteropening bevindt zich een kozijn met een ongedeeld onderraam en drie ongedeelde bovenramen.
Aan de rechter zijde bevindt zich een deuropening (entree bovenwoning) met in het kozijn een vlakke deur en een ongedeeld bovenlicht. Voor de deuropening ligt een stoep met een gemetselde trede.
Op de eerste verdieping bevindt zich links een vensteropening met in het gemoderniseerde kozijn links een ongedeeld raam en rechts een ongedeeld onder- en bovenraam.
Op de tweede verdieping bevindt zich links een vensteropening met vierlicht met ongedeelde ramen.
Aan de rechter zijde is de gevel boven een betonnen basis over twee bouwlagen voorzien van een erker op een driehoekig grondplan. Hierin bevindt zich op de eerste verdieping een aan elkaar gekoppeld kozijn met aan beide zijden in het kozijn een ongedeeld onder- en bovenraam, waarvan het bovenraam is voorzien van een glas-in-loodvulling. Op de tweede verdieping bevindt zich een aan elkaar gekoppeld kozijn met aan beide zijden in het kozijn een ongedeeld raam.
Vanaf halverwege de uitgemetselde strook is de hoek van het pand boven een betonnen sierelement met een rechte hoek uitgevoerd.
Achtergevel
(omdat er geen mogelijkheid is geboden voor een opname, is de achtergevel beschreven vanuit aanpalende percelen)
De gevel telt drie bouwlagen en is opgetrokken in bruinrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
Op de eerste verdieping bevindt zich een vensteropening met een tweelicht met ongedeelde ramen.
Op de tweede verdieping bevindt zich een deuropening met ervoor een gemoderniseerd balkon.
Kap
Het gedrukte schilddak op de hoofdbouwmassa en het gedrukte zadeldak op de vleugel in de Cronjestraat zijn gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen.
In de dakvlakken staan meerdere gemetselde schoorstenen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Omdat er geen mogelijkheid is geboden voor een opname, is het interieur niet beschreven.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkel-woonhuis.
Architectonische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuur-historische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is extern gering gewijzigd waarbij de cultuurhistorische- en architectonische waarden als onderdeel van een complex van panden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is redelijk.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat redelijk gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122046.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 64
- Datering: 1920
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Amsterdamse school
- Postcode: 3312EV
Algemene beschrijving
Tussenwoning als onderdeel van het woningbouwcomplex Toulonselaan 60-66 en Cronjestraat 1-7.
Ligging
Het complex van woonhuizen met een bedrijfsruimte is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Cronjestraat en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het beschreven gedeelte van het complex omvat twee panden aan de Toulonselaan (woningen - nummer 64 en 66), het hoekpand (bedrijfsruimte en bovenwoning - Toulonselaan 60 / 62) en twee panden in de Cronjestraat (beneden- en bovenwoning - nummer 1/3 en 5/7).
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1920 is de Cronjestraat als dwarsstraat op de Toulonselaan aangelegd. Aan beide zijden van de Cronjestraat is in aansluiting op de Toulonselaan een woningbouwcomplex gerealiseerd met op de hoeken op de begane grond een bedrijfsruimte en aansluitend aan de zuidwestzijde in de Toulonselaan drie woningen.
In 1976 wordt de bestaande serre tegen de achtergevel op de begane grond uitgebreid tot een gevelbrede serre.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel telt twee bouwlagen en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
De plint is opgetrokken in lichtrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en is afgesloten met een terugliggende metselgang. Het opgaand werk is uitgevoerd in bruinrode baksteen in gelijk verband en voegwerk.
Op de begane grond bevindt zich links een vensteropening met een drielicht met ongedeelde onder- en bovenramen. Rechts bevindt zich de entree met in het kozijn een deur met een klein ongedeeld glaspaneel. Het ongedeelde bovenlicht is gekoppeld in een strook met ongedeelde ramen met het bovenlicht van het buurpand. Voor de deuropening ligt een stoep met een gemetselde trede.
Een doorgaande gecementeerde band vormt de overgang naar de verdieping.
Op de eerste verdieping bevinden zich links en rechts een vensteropening met in het kozijn ongedeelde stolpramen en in het midden een ongedeeld raam.
Aan de linker zijde is op de eerste verdieping de hemelwaterafvoer verbijzonderd met een golvende vergaarbak.
Achtergevel
De gevel telt twee bouwlagen is opgetrokken in bruinrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
Oorspronkelijk bevond zich op de begane grond aan de linker zijde een gecombineerde deur- en vensteropening met een deur met een glaspaneel en ongedeeld bovenlicht en een venster met een ongedeeld onder- en bovenraam. In de serre-uitbouw bevond zich een grote gevelopening met daarin een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en aan weerszijden een gelijkvormig vast paneel en ongedeelde bovenramen.
In 1976 is de serre gevelbreed gemaakt met een ongedeeld raam en rechts een deur met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenlicht.
De serre fungeert op de verdieping als balkon begrenst door een houten hekwerk.
In de gevel bevindt zich links een vensteropening met een ongedeeld raam en rechts een melkmeisje met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en aan weerszijden een ongedeeld raam.
Kap
Het gedrukte zadeldak is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen.
In het achterdakvlak staat een dakkapel met een plat dak met aan de voorzijde een drielicht met ongedeelde ramen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
De indeling is sterk gewijzigd met een doorlopende zitkamer en keuken.
Eerste verdieping
Naast de overloop bevinden zich meerdere kamers.
Zolder
De ruimte is niet ingedeeld
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkel-woonhuis.
Architectonische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuur-historische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is extern gering gewijzigd waarbij de cultuurhistorische- en architectonische waarden als onderdeel van een complex van panden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is redelijk.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat redelijk gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122048.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Toulonselaan 66
- Datering: 1920
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Amsterdamse school
- Postcode: 3312EV
Algemene beschrijving
Tussenwoning als onderdeel van het woningbouwcomplex Toulonselaan 60-66 en Cronjestraat 1-7.
Ligging
Het complex van woonhuizen met een bedrijfsruimte is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Cronjestraat en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het beschreven gedeelte van het complex omvat twee panden aan de Toulonselaan (woningen - nummer 64 en 66), het hoekpand (bedrijfsruimte en bovenwoning - Toulonselaan 60 / 62) en twee panden in de Cronjestraat (beneden- en bovenwoning - nummer 1/3 en 5/7).
Bouwgeschiedenis
Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
Omstreeks 1920 is de Cronjestraat als dwarsstraat op de Toulonselaan aangelegd. Aan beide zijden van de Cronjestraat is in aansluiting op de Toulonselaan een woningbouwcomplex gerealiseerd met op de hoeken op de begane grond een bedrijfsruimte en aansluitend aan de zuidwestzijde in de Toulonselaan drie woningen.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel telt twee bouwlagen en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
De plint is opgetrokken in lichtrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en is afgesloten met een terugliggende metselgang. Het opgaand werk is uitgevoerd in bruinrode baksteen in gelijk verband en voegwerk.
Op de begane grond bevindt zich links de entree met in het kozijn een gemoderniseerde deur. Het ongedeelde bovenlicht is gekoppeld in een strook met ongedeelde ramen met het bovenlicht van het buurpand. Voor de deuropening ligt een stoep met een gemetselde trede. Rechts bevindt zich een vensteropening met een drielicht met ongedeelde onder- en bovenramen.
Een doorgaande gecementeerde band vormt de overgang naar de verdieping.
Op de eerste verdieping bevinden zich links en rechts een vensteropening met in het kozijn ongedeelde stolpramen en in het midden een ongedeeld raam.
Aan de rechter zijde is op de eerste verdieping de hemelwaterafvoer verbijzonderd met een golvende vergaarbak.
Achtergevel
De gevel telt twee bouwlagen is opgetrokken in bruinrode baksteen in noors verband met een enigszins terugliggende voeg en wordt beëindigd met het betimmerde goot/dakoverstek op klossen.
Op de begane grond aan de linker zijde een de serre-uitbouw met een grote gevelopening met daarin een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en aan weerszijden een gelijkvormig vast paneel en ongedeelde bovenramen. Aan de rechter zijde bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening met een gemoderniseerde deur en ongedeeld bovenlicht en een venster met een ongedeeld onder- en bovenraam.
De serre fungeert op de verdieping als balkon begrenst door een houten hekwerk.
In de gevel bevindt zich links een melkmeisje met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en aan weerszijden een ongedeeld raam en rechts een vensteropening met een ongedeeld raam.
Kap
Het gedrukte zadeldak is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen.
In het achterdakvlak staat een dakkapel met een plat dak met aan de voorzijde een drielicht met ongedeelde ramen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
De indeling is sterk gewijzigd met een doorlopende zitkamer en keuken.
Eerste verdieping
Naast de overloop bevinden zich meerdere kamers.
Zolder
De ruimte is niet ingedeeld.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkel-woonhuis.
Architectonische waarde
Het pand is als onderdeel van een complex van panden van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuur-historische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is extern gering gewijzigd waarbij de cultuurhistorische- en architectonische waarden als onderdeel van een complex van panden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is redelijk.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat redelijk gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122049.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Toulonselaan 89-107
- Datering: 1896
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Eclecticisme
- Architect: Reus & Reus
- Postcode: 3311LT
Omschrijving
Vrijstaand blok met tien woningen, in 1896 gebouwd, naar een ontwerp in eclectische stijl van de architecten J.N. Reus en H.A. Reus. Beide zijgevels en de voorgevel grenzen direct aan de straat; aan de zijde van het Oranjepark zijn kleine achtertuinen. Het ontwerp is nagenoeg onaangetast. Wijzigingen aan het exterieur hebben zich voornamelijk voorgedaan aan de zijde van het Oranjepark. De tuinen zijn afgesloten met een eenvoudig ijzeren hekwerk.
Blok van tien woningen, vanuit rechthoekige plattegrond opgetrokken, gepleisterd en verlevendigd met rode verblendsteen in de vorm van speklagen, portiekomlijstingen, verticale stroken met blokmotieven en afsluitingen van gevelopeningen. Twee bouwlagen op souterrain onder schilddak. Op de dakschilden diverse schoorstenen en enkele eenvoudige dakkapellen. Ver overstekende dakrand met eronder een zogenaamde halve verdieping (mezzanino) met rondboogvensters en blindnissen. Dakrand met bewerkte houten lijst ondersteund door consoles, op iedere penant één. Consoles beslaan de volle lengte van de mezzanino en worden gedragen door uitgekraagd metselwerk. Horizontale geleding door basement, speklagen en mezzanino. Vensters in strak ritme, op de bel-etage onderbroken door vier rondbogige portieken met hardstenen trappen.
Toegangsdeuren met fronton, smeedijzeren raamhekjes, kalf en bovenlicht. Tussenstijl(en) rijk geprofileerd. Inwendige wanden portiek als voorgevel, gestuukt plafond met ornament. Schuifvensters met verticale roede op bel-etage en eerste verdieping. Liggende vensters in basement. Geheel rechts twee driestrooksvensters boven elkaar. Kenmerken van de voorgevel zijn herhaald in andere gevels. Zijgevels meer gesloten. Rechterzijgevel met portiek. Gevel Oranjepark springt uit aan de linkerzijde ter breedte van vier vensterassen. Twee serres met rondboogvensters.
Object van belang voor de gemeente Dordrecht vanwege de architectonische en stedenbouwkundige waarde. Het blok heeft een in Dordrecht verder niet voorkomende vormgeving met italianiserende stijlkenmerken. Bijzonder ook is de decoratie van het pleisterwerk met baksteen dat bij deze materialen meestal omgekeerd toegepast wordt. Het huizenblok is beeldbepalend zowel voor de Toulonselaan als voor het Oranjepark.
Opmerking
Betreft de huisnummers Toulonselaan 89, 91, 93, 95, 97, 99, 101, 103, 105 en 107.
Publicaties
- Albert van Engelenhoven, Dordtse huizen in bouwhistorisch perspectief aflevering 3: De Dordtse architect Hendrik Adrianus Reus (1872-1935), december 1998.
- Arno de Grauw, Villa's en herenhuizen in de 19e-eeuwse schil Dordrecht 1830-1920, 2022.
- Elisabeth van Heiningen, Verhalen van Dordrecht 35: Architectuur in Dordrecht 1830-1950 - in het voetspoor van een zevental Dordtse bouwmeesters, 2018.
Bijlage
-
9121571.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 127
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen. Kort daarop ontstond ten oosten van de Dubbeldamseweg een wijkje met vooral speculatie-woningbouw van matige kwaliteit.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 127; het overige tot - links - Toulonselaan 131 en - rechts - Toulonselaan 129)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint en winkelpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag.
Op de begane grond aan de linker zijde bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling. Rechts hiervan bevindt zich een spleetvenster met een drieruits raam met een glas-in-loodvulling.
Het rechter geveldeel is vrijwel geheel geopend voor de entree tot de winkelruimte en de woning (links) en een winkelpui (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend links daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam.
Aan de linker zijde bevinden zich beide toegangen tot de bovenwoningen met in de kozijnen een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De begane grond wordt beëindigd door het balkon op de eerste verdieping.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam en een ongedeeld bovenraam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam en een ongedeeld bovenraam.
Geheel rechts bevindt zich een deuropening met in het kozijn dubbele deuren een ongedeeld glaspaneel en twee ongedeelde bovenramen. Alle bovenraam zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
De entree van de winkel geeft toegang tot de winkelruimte en aansluitend aan de achterzijde de woonkamer. Naast de woonkamer ligt een hal met toilet en een korte gang met aan de achterzijde de keuken en een slaapkamer. Aan de voorzijde ligt rechts van het trappenhuis een slaapkamer.
De voormalige winkel met woning is omgebouwd tot woning.
Er resteren de binnendeuren en een schouw.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkel-woonhuis. Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuur-historische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is extern gering en intern grotendeels gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object is als onderdeel van een hoekpand een pandencomplex op een straathoek een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122050.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 129
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg noord 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In juni 1945 wordt vergunning aangevraagd voor het maken van een noodbekapping ter vervanging van de kap die door bommen is vernield.
In 1947 wordt vergunning verleend voor het uitvoeren van de definitieve herstelwerken van de bomschade.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 127; het overige tot Toulonselaan 129)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de tweede verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor de entree tot de winkelruimte en de woning (links) en een winkelpui (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend links daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de linker zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onderraam en vierruits bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onderraam en achtruits bovenraam. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een kozijn met dubbele deuren met een ongedeeld raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een kozijn met zesruits stolpramen.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam en een ongedeeld bovenraam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam en een ongedeeld bovenraam.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar het rechter buurpand op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de rechter zijde een gecombineerde deur- en vensteropening met een deur met een ongedeeld raam en daarnaast een ongedeeld raam. De beide bovenlichten zijn ongedeeld en voorzien van een glas-in-loodvulling.
Aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. Aan de rechter zijde bevindt zich (gewijzigde) vensteropening met een ongedeeld raam. Aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een dakkapel met plat dak met aan de voorzijde een tweelicht met tweeruits ramen.
In de nok staat aan de rechter zijde een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak staat aan beide zijden een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
(aangezien er geen mogelijkheid is geboden tot een opname is de beschrijving gebaseerd op archiefgegevens)
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit aan op een overloop. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Achter het trappenhuis bevindt zich het toilet. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de keuken en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde liggen de woon- en eetkamer, van elkaar gescheiden door schuifdeuren.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de badkamer en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde liggen twee slaapkamers, van elkaar gescheiden door een kastenwand onder de steektrap naar de zolder.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht. De kap is hersteld na oorlogsschade.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd.
Het pand is van belang als type winkel-woonhuis en vanwege de hoekligging.
Van belang als onderdeel van het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. Er is sprake van een rijk gedifferentieerd gevelbeeld met in- en uitspringende geveldelen en balkons etc.
Gaafheid
Het object is nauwelijks gewijzigd waardoor de cultuurhistorische en architectonische waarden zeer goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 129.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 131
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg noord 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot – links - Toulonselaan 135 en – rechts – Toulonselaan 127; het overige tot Toulonselaan 131)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de tweede verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onderraam en een achtruits bovenraam. Alle bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een kozijn met dubbele deuren met een achtruits raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een kozijn met zesruits stolpramen. De beglazing op dit niveau is vervangen in dubbele beglazing, waarin de roedeverdeling is opgenomen.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Geheel rechts bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een zesruits onderraam en een vierruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar de buurpanden op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de linker zijde een gecombineerde deur- en vensteropening met een deurkozijn met een deur met een zesruits glaspaneel en een ongedeeld bovenlicht en een ongedeeld onder- en bovenraam.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrensd met een gemetselde borstwering.
Zowel voor- als achter heeft de woning nog houten kozijnen en ramen met glas-in-lood in de bovenramen, achter voorzetramen.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een dakkapel met plat dak met aan de voorzijde een in kunststof uitgevoerd tweelicht met ingedeelde ramen.
In de nok staat op de scheiding met het linker buurpand een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak staat op de scheiding met het linker buurpand een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
(aangezien er geen mogelijkheid is geboden tot een opname is de beschrijving gebaseerd op archiefgegevens)
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit aan op een overloop. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Achter het trappenhuis bevindt zich het toilet. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde liggen de tot één ruimte samengevoegde woon- en eetkamer. Van hieruit is er via een getoogde opening toegang tot de keuken.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. Tegenover de trap de steektrap naar de zolder. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de badkamer en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde is één grote slaapkamer gemaakt.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkel-woonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is met name aan de achterzijde gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden met name aan de voorzijde redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 131.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 133
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg noord 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 135; het overige tot Toulonselaan 133)
Alle kozijnen en ramen van nummer 133 zijn vervangen door kunststof.
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de 2 e verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor een winkelpui (links) en de entree tot de winkelruimte en de woning (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam.
Aansluitend rechts daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de rechter zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het gemoderniseerde in kunststof uitgevoerde kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde gemoderniseerde in kunststof uitgevoerde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onderraam en een achtruits bovenraam. Alle bovenramen zijn voorzien van een roedeverdeling in het dubbele glas.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een in kunststof gemoderniseerd kozijn met deur en vast raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een in kunststof gemoderniseerd kozijn met een meerruits raam. De beglazing op dit niveau is uitgevoerd als dubbele beglazing, waar de roedeverdeling in opgenomen is.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevindt zich links een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een gemoderniseerde deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld raam. De tweeruits bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Alle glasopeningen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar de buurpanden op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de linker zijde een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het gemoderniseerde in kunststof uitgevoerde kozijn een deur met een ongedeeld raam en een ongedeeld bovenlicht. De halfhoge smalle vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld onder- en bovenraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een gemoderniseerd in kunststof uitgevoerd drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. Aan de linker zijde bevindt zich een hoog geplaatste vensteropening met een gemoderniseerd in kunststof uitgevoerd drielicht met ongedeelde ramen. Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een gemoderniseerd in kunststof uitgevoerd drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een kleine dakkapel met plat dak met houten kozijn met twee raampjes.
In de nok staat op de scheiding met de buurpanden een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak origineel daklicht.
In het achterdakvlak staat op de scheiding met de buurpanden een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
Rechte steektrap met draai vanaf de begane grond naar de overloop. Trapleuning en traphek origineel. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Naast het trappenhuis bevindt zich het toilet. Links woonkamer van voor naar achter, ook muur naar kleine kamer voor rechts is doorgebroken. Achter in de woonkamer schuifpui naar balkon. Rechts achter keuken.
Originele paneeldeuren zijn nog deels aanwezig, veel panelen vervangen door glas.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. Links voor en achter kamer met ertussen rechte steektrap naar zolder. Rechts voor kleine kamer, achter badkamer.
Zolder
Rechte steektrap naar open zolderruimte. De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is voor wat betreft de kozijnen, ramen en deuren sterk gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden in beperkte mate bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 133.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 135
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Winkelwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In 1952 wordt de achtergevel gelijk getrokken met de voorzijde van het balkon op de verdieping.
In 1956 wordt aan de achterzijde het keukenraam gewijzigd en wordt aan de voorzijde de portiek voorzien van een raam in de rechter zijwand.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 135; het overige tot Toulonselaan 133)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor een winkelpui (links) en de entree tot de winkelruimte en de woning (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend rechts daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de rechter zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Rechts van de winkelpui bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Achtergevel
De begane grond is uitgebouwd onder het oorspronkelijke balkon. De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De begane grond wordt beëindigd door het balkon op de eerste verdieping.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een gevelopening met een drielicht met centraal een deur met een ongedeeld glaspaneel en aan weerszijden een identiek vast deel en tweeruits bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een gemoderniseerde deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld raam. De tweeruits bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam. Alle glasopeningen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
De entree van de winkel geeft toegang tot de winkelruimte en aansluitend aan de achterzijde de woonkamer. Naast de woonkamer ligt een hal met toilet en een korte gang met aan de achterzijde de keuken en een slaapkamer. Aan de voorzijde ligt rechts van het trappenhuis een slaapkamer.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 135.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 137
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Winkelwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 137; het overige tot – links - Toulonselaan 141 en – rechts – Toulonselaan 139)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint en winkelpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag.
Op de begane grond aan de linker zijde bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling. Rechts hiervan bevindt zich een spleetvenster met een drieruits raam met een glas-in-loodvulling.
Het rechter geveldeel is vrijwel geheel geopend voor de entree tot de winkelruimte en de woning (links) en een winkelpui (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend links daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de linker zijde bevinden zich beide toegangen tot de bovenwoningen met in de kozijnen een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met ietsterugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De begane grond wordt beëindigd door het balkon op de eerste verdieping.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Geheel rechts bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een zesruits onderraam en een vierruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
De entree van de winkel geeft toegang tot de winkelruimte en aansluitend aan de achterzijde de woonkamer. Naast de woonkamer ligt een hal met toilet en een korte gang met aan de achterzijde de keuken en een slaapkamer. Aan de voorzijde ligt rechts van het trappenhuis een slaapkamer.
De wanden zijn betimmerd en de plafonds voorzien van een systeemplafond.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 137.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 139
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In juni 1945 wordt vergunning aangevraagd voor het maken van een noodbekapping ter vervanging van de kap die door bommen is vernield.
In 1947 wordt vergunning verleend voor het uitvoeren van de definitieve herstelwerken van de bomschade.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 137; het overige tot Toulonselaan 139)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de tweede verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor de entree tot de winkelruimte en de woning (links) en een winkelpui (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend links daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de linker zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onder- en bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onder- en bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onder- en bovenraam.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een kozijn met dubbele deuren met een ongedeeld raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een kozijn met zesruits stolpramen.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar de buurpanden op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de rechter zijde een gecombineerde deur- en vensteropening. De onderzijde hiervan zijn samengevoegd tot dubbel deuren met een ongedeeld raam. De beide bovenlichten zijn ongedeeld.
Aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling. De beglazing op dit niveau is gewijzigd in dubbel glas.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. Aan de rechter zijde bevindt zich een hoog geplaatste vensteropening met een drielicht met ongedeelde ramen. Aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel. De beglazing op dit niveau is gewijzigd in dubbel glas.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een dakkapel met plat dak met aan de voorzijde een tweelicht met ongedeelde ramen.
In de nok staat op de scheiding met de buurpanden een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak staat op de scheiding met de buurpanden een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit aan op een overloop. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Achter het trappenhuis bevindt zich het toilet. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de keuken en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde liggen de woon- en eetkamer, van elkaar gescheiden door schuifdeuren met een glas-in-loodvulling.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren. De woon- en eetkamer bezitten een marmeren schouw en een stucplafond met een eenvoudige perklijst en middenornament.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de badkamer en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de rechter zijde liggen twee slaapkamers, van elkaar gescheiden door een kastenwand onder de steektrap naar de zolder.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht. De kap is hersteld na oorlogsschade.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 139.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 141
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In juni 1945 wordt vergunning aangevraagd voor het maken van een noodbekapping ter vervanging van de kap die door bommen is vernield.
In 1947 wordt vergunning verleend voor het uitvoeren van de definitieve herstelwerken van de bomschade.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot – links - Toulonselaan 145 en – rechts – Toulonselaan 137; het overige tot Toulonselaan 141)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde plint opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de tweede verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onderraam en een achtruits bovenraam. Alle bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een kozijn met dubbele deuren met een ongedeeld raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een kozijn met zesruits stolpramen.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de rechter zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Geheel rechts bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een zesruits onderraam en een vierruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar de buurpanden op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de linker zijde een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam. De bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Aan de rechter zijde bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. De onderzijde hiervan zijn samengevoegd tot dubbel deuren met een ongedeeld raam. De beide bovenlichten zijn ongedeeld.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. Aan de linker zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel. Aan de rechter zijde bevindt zich een hoog geplaatste vensteropening met een drielicht met ongedeelde ramen.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een dakkapel met plat dak met aan de voorzijde een tweelicht met tweeruits ramen.
In de nok staat op de scheiding met het linker buurpand een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak staat op de scheiding met het linker buurpand een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit aan op een overloop. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Achter het trappenhuis bevindt zich het toilet. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de keuken en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde liggen de woon- en eetkamer, van elkaar gescheiden door schuifdeuren met een glas-in-loodvulling.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren. De woon- en eetkamer bezitten een marmeren schouw en een stucplafond met een eenvoudige perklijst en middenornament.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de badkamer en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde liggen twee slaapkamers, van elkaar gescheiden door een kastenwand onder de steektrap naar de zolder.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht. De kap is hersteld na oorlogsschade.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 141.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 143
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Bovenwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In juni 1945 wordt vergunning aangevraagd voor het maken van een noodbekapping ter vervanging van de kap die door bommen is vernield.
In 1947 wordt vergunning verleend voor het uitvoeren van de definitieve herstelwerken van de bomschade.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 145; het overige tot Toulonselaan 143)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. Op het niveau van de vensteropeningen van de tweede verdieping bevindt zich een uitkragende rechte waterslag.
De gevel wordt beëindigd met een houten fries, waar boven een uitkragende houten bakgoot op klossen.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor een winkelpui (links) en de entree tot de winkelruimte en de woning (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend rechts daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de rechter zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping is in de as de gevel op een betonnen plaat uitgebouwd met een driezijdige erker. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden van de erker een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. In de erker bevindt zich een strook van drie gekoppelde kozijnen met aan de zijkanten een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam. Aan de voorzijde bevindt zich een ongedeeld onderraam en een achtruits bovenraam. Alle bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping vormt de erker de basis voor een balkon, begrenst door een gemetselde borstwering, die afgesloten is met een kunststenen dekplaat, die als waterslag / lekdorpel doorloopt over de volle breedte van de gevel. Aan het balkon grenst een deuropening met een in kunststof gemoderniseerd kozijn met deur en vast raam. Boven een doorlopende lekdorpel bevindt zich aan weerszijden een vensteropening met een in kunststof gemoderniseerd kozijn met een meerruits raam. De beglazing op dit niveau is uitgevoerd als dubbele beglazing, waar de roedeverdeling in opgenomen is.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De gevel wordt beëindigd met een uitkragende houten bakgoot op klossen.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een vensteropening met in het kozijn een zesruits onderraam en een vierruits bovenraam met een glas-in-loodvulling. Links hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Op de eerste verdieping bevindt zich een naar het buurpand op een betonnen plaat uitkragend doorlopend balkon begrenst door een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich aan de linker zijde een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een drieruits raam en een ongedeeld bovenlicht. De halfhoge smalle vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld onder- en bovenraam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenraam.
Op de tweede verdieping ligt de gevel terug achter een doorlopend balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. Aan de linker zijde bevindt zich een hoog geplaatste vensteropening met een drielicht met ongedeelde ramen. Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel.
De beglazing op de eerste en tweede verdieping zijn vervangen door dubbele beglazing.
Kap
De dakvlakken van het zadeldak zijn gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen.
In het voordakvlak bevindt zich een dakkapel met plat dak met aan de voorzijde een tweelicht met tweeruits ramen.
In de nok staat op de scheiding met de buurpanden een gemetselde schoorsteen.
In het achterdakvlak staat op de scheiding met de buurpanden een hoog opgetrokken gemetselde schoorsteen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Achter de entree van de bovenwoning ligt een hal met de trapopgang naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap van de begane grond sluit aan op een overloop. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Achter het trappenhuis bevindt zich het toilet. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de keuken en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde liggen de woon- en eetkamer, van elkaar gescheiden door schuifdeuren met een glas-in-loodvulling.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren. De woon- en eetkamer bezitten een marmeren schouw en een stucplafond met een eenvoudige perklijst en middenornament. In de keuken bevindt zich een keukenmeubel met boven dubbele deuren met een drieruits raam.
Tweede verdieping
De trap van de eerste verdieping sluit aan op een overloop. In het verlengde van het trappenhuis ligt aan de achterzijde de badkamer en aan de voorzijde een kleine kamer. Aan de linker zijde liggen twee slaapkamers, van elkaar gescheiden door een kastenwand onder de steektrap naar de zolder.
Binnendeuren met origineel hang- en sluitwerk resteren.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit spanten met een kreupele stijl, waarop de gordingen en de nok rusten. Hierover is het houten dakbeschot aangebracht. De kap is hersteld na oorlogsschade.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 143.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Toulonselaan 145
- Datering: 1934
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Bilderbeek & Reus
- Postcode: 3311LT
Algemene beschrijving
Winkelwoning als onderdeel van een complex van acht winkel-/woonhuizen, Dubbeldamseweg 60 en 62 en Toulonselaan 127 t/m 151.
Ligging
Het complex van winkel-/woonhuizen is gelegen in de 19e eeuwse schil op de hoek van de Dubbeldamseweg Noord en de Toulonselaan.
Hoofdvorm
Het bouwblok omvat drie bouwlagen met kap en bestaat uit hoekwoningen met onder winkels en aan sluitend in de Toulonselaan vier winkel-/woonhuizen. Het complex is als volgt verdeeld:
- Dubbeldamseweg Noord 60 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en de zolder op de hoek aan de zijde van de Dubbeldamseweg Noord;
- Dubbeldamseweg Noord 62 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 149 / 151 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder op de hoek, zijde Toulonselaan;
- Toulonselaan 147 - winkel op de begane grond op de hoek;
- Toulonselaan 145 - winkel op de begane grond van het eerste woon-/winkelhuis in de Toulonselaan;
- Toulonselaan 143 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het eerste woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 137 - winkel op de begane grond van het tweede en derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 141 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het tweede woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 139 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het derde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 135 - winkel op de begane grond van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 133 - woonhuis op de eerste en tweede verdieping en zolder van het vierde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 127 - winkel op de begane grond van het vijfde en zesde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 131 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het vijfde woon-/winkelhuis;
- Toulonselaan 129 - woonhuis op de 1e, tweede verdieping en zolder van het zesde woon-/winkelhuis.
Bouwgeschiedenis
De Dubbeldamseweg is van oudsher de hoofdweg - in het verlengde van de Blekersdijk tot het huidige Damplein in Dubbeldam - die Dordrecht verbond met Dubbeldam en van daaruit met het achterland (Eiland van Dordrecht). Nadat in 1859 concessie is verleend voor spoorlijn Rotterdam-Dordrecht-Breda werd in 1865 het tracé vastgesteld en gestart met het onteigenen van de benodigde gronden. Waar de Dubbeldamseweg het tracé kruiste werd een overweg geprojecteerd.
De spoorlijn sneed een aanzienlijk deel van het grondgebied van de gemeente Dubbeldam af. Op 1 juli 1871 werd dan ook besloten de Dubbeldamsche weg van de Singel bij het voormalige Krooswijk (een herberg) tot de spoorweg bij de gemeente Dordrecht te voegen.
Omstreeks 1900 wordt de Toulonselaan aangelegd ter ontsluiting van het achterliggende gebied.
In oktober 1934 wordt vergunning verleend voor het bouwen van '6 winkelhuizen en 8 bovenwoningen; van de winkelhuizen twee zonder bovenwoningen', naar het ontwerp van Van Bilderbeek & Reus Architecten BNA.
B. van Bilderbeek (Amsterdam in 1876 / Dordrecht in 1955) werd opgeleid en gevormd tot architect in Amsterdam waar hij met name bij het architectenbureau van de gebroeders Van Gendt de kneepjes van het vak leerde. In Dordrecht kreeg Van Bilderbeek tal van mogelijkheden om zijn liefde voor het vak voor behoud van historisch erfgoed tot uitdrukking te brengen. Naast het realiseren van nieuwe werken nam hij zitting in diverse beroeps- en culturele commissies in Dordrecht waarbij onder meer aandacht werd gevraagd voor de oude stad. Ook was hij betrokken bij de restauraties van diverse monumentale kerken, kerktorens en poortgebouwen in den lande.
Van Bilderbeek werd geboren in Amsterdam en volgde er zijn opleiding aan de Ambachtsschool en aan de tekenschool. Hij begon zijn carrière rond 1895 als architect bij het architectenbureau Van Gendt waar hij ongeveer 11 tot 12 jaar werkte. Wonend en werkzaam in Amsterdam was hij jarenlang lid van het Genootschap Architectura et Amicia dat in die tijd onder voorzitterschap stond van H.P. Berlage. Hier ontmoette hij tal van architecten uit het Amsterdamse circuit.
Van Bilderbeek vestigde zich in 1906 in Dordrecht aan de Buiten Walevest. De belangrijkste reden voor zijn verhuizing was het feit dat hij de leiding voerde over de bouw van een bijkantoor voor De Nederlandsche Bank aan de Wijnstraat in Dordrecht naar ontwerp van A.D.N. en J.G. van Gendt. Na voltooiing van dit monumentale pand met diverse historiserende onderdelen bleef Van Bilderbeek in Dordrecht wonen. Er volgden tal van nieuwe opdrachten in Dordrecht zoals het in opdracht van zijn oom ontwerpen van huize Cronenburch in 1906 en de in traditionalistische stijl ontworpen villa Berckensteyn aan in 1912. Behalve het ontwerp voor architectonische projecten was Van Bilderbeek ook actief als interieurarchitect en ontwierp hij tal van meubels, hang- en sluitwerkonderdelen en lampen.
In 1917 associeerde Van Bilderbeek zich met architect H.A. Reus (1872-1935). Reus was opgeleid aan de Rotterdamse Academie voor Bouwkunst en al vanaf 1892 werkzaam in Dordrecht. Het duo werkte niet alleen tientallen jaren samen aan tal van projecten in Dordrecht maar verrichtten ook, met name restauratiewerkzaamheden, buiten de stad.
Na de oorlog in 1945, toen Reus inmiddels was overleden, werd C.C. Basters de nieuwe compagnon van Van Bilderbeek. Het bureau droeg tot 1956 de naam Van Bilderbeek & Basters. Later werd het bureau Basters en De Vries en tegenwoordig heet het bureau Lugten Malschaert Architecten (Dordrecht).
In juni 1945 wordt vergunning aangevraagd voor het maken van een noodbekapping ter vervanging van de kap die door bommen is vernield.
In 1947 wordt vergunning verleend voor het uitvoeren van de definitieve herstelwerken van de bomschade.
Beschrijving exterieur per gevel
(de begane grond behoort tot Toulonselaan 145; het overige tot Toulonselaan 143)
Voorgevel
De gevel in drie bouwlagen is boven een gecementeerde onderpui opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag.
De begane grond is vrijwel geheel geopend voor een winkelpui (links) en de entree tot de winkelruimte en de woning (rechts). Voor de deuropening ligt een stoep met twee kunststenen treden, in aansluiting op een binnen de gevellijn gesitueerd portaal. Boven de lage borstwering bevindt zich een iets uit de gevellijn stekend ongedeeld winkelraam. Aansluitend rechts daarvan de schuin naar binnen geplaatste toegang tot de winkel met in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. Aan de rechter zijde bevindt zich de toegang tot de woning met in het kozijn een deur met een opgelegd vlak paneel en bovenin een drieruits raam. Over de volle breedte bevindt zich een enigszins vooruitgeschoven houten kozijn met vijf bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Rechts van de winkelpui bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een zesruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in noords (ketting)verband met iets terugliggend voegwerk. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen en de vensteropeningen zijn gesloten met een steens rollaag. De begane grond wordt beëindigd door het balkon op de eerste verdieping.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een vensteropening met in het kozijn een zesruits onderraam en een vierruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Rechts hiervan bevindt zich een gecombineerde deur- en vensteropening. In de deuropening bevindt zich in het kozijn een deur met een ongedeeld raam. De halfhoge vensteropening aan de linker zijde bezit een ongedeeld smal raam.
Aan de rechter zijde bevindt zich een brede gevelopening met een drielicht met centraal dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht, met aan weerszijden een vast paneel met een ongedeeld glaspaneel en een tweeruits bovenraam.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
(er is geen mogelijkheid geboden een opname van de begane grond te maken. De beschrijving is gebaseerd op archiefgegevens)
De entree van de winkel geeft toegang tot de winkelruimte en aansluitend aan de achterzijde de woonkamer. Naast de woonkamer ligt een hal met toilet en een korte gang met aan de achterzijde de keuken en een slaapkamer. Aan de voorzijde ligt rechts van het trappenhuis een slaapkamer.
Beschrijving tuin
De tuin bezit geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaal-economische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht, waarbij in de negentiende-eeuwse schil onder andere woningbouw voor de middenklasse werd gebouwd. Van belang als type winkelwoonhuis.
Van belang in het oeuvre van de architect.
Architectonische waarde
Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst.
Gaafheid
Het object is enigszins gewijzigd waardoor de cultuurhistorische- en architectonische waarden redelijk goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het object heeft als onderdeel van een hoekcomplex een hoge stedenbouwkundige waarde.
Unieke waarde
Als onderdeel van een complex van panden, dat gaaf bewaard is gebleven, bezit het object in architectonisch- en bouwkundig opzicht een hoge zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
Toulonselaan 145.pdf (opent in een nieuw venster)
Pagina 1 van 2
- 1
- 2