Prinses Julianaweg

• Prinses Julianaweg 2
  • Naam: Julianaschool
  • Datering: 1952-1953
  • Oorspronkelijke functie: Schoolgebouw
  • Bouwstijl: Traditionalisme
  • Architect: van Herwijnen
  • Postcode: 3314KT
   

  Algemene beschrijving

  Schoolgebouw voor lager onderwijs met peuterspeelzaal. Op het binnenterrein bevindt zich een moderne aanbouw.

  Ligging

  Het vrijstaande pand is gelegen op een hoekkavel in het hart van de wijk Nieuw-Krispijn. Aan de noord- en oostzijde grenst het perceel aan twee belangrijke assen van de wijk; de prinses Julianaweg en de Nassauweg. De Nassauweg is een brede singel midden door de wijk. Aan de zuidzijde grenst het pand aan een voetgangerspad, aan de oostzijde aan de prinses Beatrixstraat, waaraan bebouwing met portieketage woningen in drie bouwlagen.

  Hoofdvorm

  Het pand bestaat uit een aantal bouwvolumes op een nagenoeg U-vormige plattegrond. Het omsloten terrein bevindt zich aan de noordzijde. Het hoofdvolume (1952-1953) wordt gevormd door een langwerpige zuid- en een westvleugel in twee bouwlagen met zolder onder doorlopend zadeldak. Op de hoek loopt de zuidvleugel door en grenst daar met een topgevel onder iets lager liggend zadeldak aan de westvleugel. De oostvleugel (1955) bestaat uit twee bouwvolumes loodrecht op de zuidvleugel. Het eerste volume betreft een rechthoekig volume in één bouwlaag onder zadeldak. Grenzend hieraan een naar achteren verspringend rechthoekig volume in twee bouwlagen onder zadeldak, waarin het gymnastieklokaal is gevestigd. Aan de voorzijde is links het gymnastieklokaal uitgebouwd in één bouwlaag met topgevel onder zadeldak voor de berging van speeltoestellen.

  Op het binnenterrein is het hoofdvolume in 2002 uitgebreid met een nieuwbouw. Deze valt buiten de waardering.

  Bouwgeschiedenis

  De school is gebouwd als onderdeel van de naoorlogse stadsuitbreiding Nieuw-Krispijn. Na de Tweede Wereldoorlog was er een grote woningnood in Nederland en veel woningen moesten tegen zo laag mogelijke kosten gerealiseerd worden. In de uitbreidingsplannen stond de wijkgedachte centraal; zo heeft elke wijk in Dordrecht-West een duidelijk hart met winkels en voorzieningen. Het idee van licht, lucht en ruimte komt in de ontwerpen terug met de toepassing van onder andere brede groenstroken, pleinen en tuinen.

  Het stedenbouwkundig ontwerp van de Dienst Gemeentewerken voor Nieuw-Krispijn is kort na de oorlog tot stand gekomen. Het is een wijk van laagbouw met hogere bebouwing langs de randen. Voorzieningen, zoals het politiebureau, de Pauluskerk, winkels en scholen bevinden zich langs de Nassauweg.

  Het ontwerp voor de Julianaschool uit 1952 is van de Dordtse architect L. van Herwijnen (1888-1974). Hij werkte voor de Tweede Wereldoorlog samen met A. Bakker; het bureau Bakker en Herwijnen heeft veel werken in Dordrecht ontworpen, waaronder woningen aan het Betlehemplein en de Julianakerk op de hoek van de Mauritsweg. Van Herwijnen is ook de architect van het voormalig Christelijk Lyceum aan het Halmaheiraplein.

  In 1955 wordt door Van Herwijnen een ontwerp ingediend voor het gymnastieklokaal. Deze was al in het ontwerp voor de school opgenomen, en is geheel in de stijl van de bestaande bebouwing.

  In 1982 wordt het schoolgebouw verbouwd, zodat een kleuterschool in het pand kan worden opgenomen. De kleuters komen in de zuidvleugel op de begane grond in twee lokalen. De andere twee lokalen worden samengevoegd tot speellokaal. Een aparte entree wordt gemaakt aan de zijde van het binnenterrein. Het speelplein wordt gescheiden en tegen de kleedkamers van het gymnastieklokaal wordt een extra buitenberging gemaakt onder schuin dak met pannen. In de topgevel aan de westzijde wordt een raam gewijzigd.

  In 1998 wordt het pand grondig gemoderniseerd. De toiletgroepen die zich op beide verdiepingen in de zuidwesthoek bevonden vervallen. Er komen kleinere groepen, opgenomen bij de scheidingsmuur van de lokalen. De vloerbedekking wordt vernieuwd en een groot aantal binnenkozijnen van gang naar lokaal worden gewijzigd. Van de topgevel geheel links van de oostgevel zijn nu drie vensteropeningen dichtgemetseld. Alle buitenkozijnen van de klaslokalen worden vervangen en krijgen een andere indeling. De kleine wc-ramen aan de westzijde worden vervangen door grotere vensteropeningen. De vensteropening uit 1982 wordt dichtgemetseld.

  In 2002 wordt het plein heringericht en wordt de aanbouw op het binnenterrein gerealiseerd. Het betreft een uitbreiding van twee lokalen op de verdieping met daaronder fietsenberging. Deze wordt in 2010 dichtgezet ten behoeve van extra ruimte. Dan wordt ook de hoofdentree aan het plein verplaatst naar de zuidgevel.

  Beschrijving exterieur per gevel

  Het metselwerk van de gevels is uitgevoerd in een rode handvormsteen in halfsteensverband met iets verdiepte voeg. Het trasraam tot onderzijde vloer is uitgevoerd in een vlakke klinker. De gevels worden beëindigd door de goten, uitgevoerd als betimmerde overstekken op klossen. De grote vensteropeningen zijn aan de bovenzijde voorzien een licht doorgetrokken betonnen latei. Sommige kleine vensteropeningen zijn verbijzonderd door een hanenkam of siermetselwerk. Alle vensteropeningen zijn voorzien van een donkere raamdorpelstenen. De klaslokalen waren oorspronkelijk voorzien van stalen kozijnen en ramen. Deze zijn allemaal vervangen. Alle kozijnen zijn uitgevoerd in hout.

  Zuidgevel

  Aan deze gevel zijn het trappenhuis, de nieuwe entree, en de lokalen gesitueerd. De gevel bestaat uit zeven traveeën. Geheel links de iets lagere doorgetrokken gevel met op beide niveaus drie later vergrote vensteropeningen, voorzien van hanenkam. De tweede travee bestaat uit een licht risalerende gevel met een grote vensteropening door roeden verdeeld en voorzien van glas-in-lood. Hierachter bevindt zich de trap. Op begane grond niveau zijn twee kleine vensteropeningen, voorzien van hanenkam met daarboven een rand van siermetselwerk. De derde travee heeft op de begane grond de in 2010 gerealiseerde entreepartij. De vierde t/m zevende travee zijn identiek. Op beide niveaus bevinden zich grote vensteropeningen met gemoderniseerde raampartijen, waarachter de lokalen zich bevinden.

  Oostgevel

  De oostgevel bestaat uit vier traveeën; links de topgevel van de zuidvleugel, daarnaast de gevel van het volume in één bouwlaag, waarachter de kleedruimten zich bevinden, vervolgens de gevel van het gymnastieklokaal met links een uitstekend geveldeel van de berging.

  De topgevel is voorzien van drie vensteropeningen ter hoogte van de verdieping. De linkertwee zijn voorzien van originele kozijnen, voorzien van twee kalven en door een horizontale roede verdeeld. De rechteropening is dichtgemetseld. Op de begane grond is links een dichtgemetselde vensteropening met rechts een deuropening onder betonnen latei. De originele houten deur wordt geflankeerd door twee gemetselde pilasters. Het bordes met één trede is uitgevoerd in klinkers.

  De iets terugliggende gevel van de kleedruimten heeft geheel links een smal hoog raam, waarnaast zeven kleine vierkante vensteropeningen, alle voorzien van originele kozijnen en ramen. De naar voren toe uitstekende topgevel van de berging is voorzien van drie kleine vensteropeningen die beëindigd worden door een in een boog gemetselde rand.

  Achter en naast deze gevel is de gevel van het gymnastieklokaal, waarin zes vensteropeningen met licht doorgetrokken betonnen latei en voorzien van de originele ramen door roedes verdeeld. Onder de raampartij is de gevel verbijzonderd door kruisjes in het metselwerk die in een verspringend patroon zijn aangebracht.

  Noordgevel gymnastieklokaal

  Deze topgevel is geheel blind uitgevoerd met een zelfde verbijzondering door de sierkruizen in het metselwerk.

  Westgevel pleinzijde

  Deze gevel bestaat links uit de gevel van het gymnastieklokaal. Deze is voorzien van vier grote vensteropeningen gescheiden en geflankeerd door brede, iets risalerende muurdammen die net onder de goot worden afgedekt door zwarte, geglazuurde tegels. De ramen zijn alle gemoderniseerd. Aan weerszijden bevindt zich een entree, beide gemoderniseerd. Rechts de gevel van de terugliggende kleedruimten met aan de linkerzijde de uitbouw uit 1982 en rechts een muurtje langs de aan de gevel gelegen entree tot de fietsenstalling in de kelder. In de gevel bevinden zich nog vier kleine vensteropeningen met origineel raam en een deur naar de kleedruimten.

  Noordgevel pleinzijde

  Deze gevel bestaat voornamelijk uit de in 1998 en 2010 gerealiseerde nieuwbouw met aan weerszijden een entreepartij. Links van de nieuwbouw zijn op beide niveaus twee vensteropeningen met houten kozijn voorzien van een raam door kalf en stijlen in zessen verdeeld.

  Oostgevel pleinzijde

  Deze gevel wordt deels afgedekt door de nieuwbouw. Rechts van de nieuwbouw bevinden zich op niveau van de verdieping zes en op de begane grond vijf vensteropeningen identiek aan die van de noordgevel van het plein. Op de begane grond rechts een deuropening voorzien van een hanenkam met een flauwe boog in een randje van siermetselwerk.

  Noordgevel westvleugel

  Deze gevel bestaat uit een topgevel onder zadeldak van een iets lagere, vooruitstekende bouwmassa, waarin een extra trappenhuis aanwezig is. In deze gevel een grote vensteropening voorzien van kozijn en origineel raam verdeeld in roeden. Onder het raam is in smeedijzeren letters de tekst 'Prinses Julianaschool' aangebracht. De letters 'Juliana van Stolbergschool' zijn verwijderd. De achterliggende topgevel van de westvleugel is geheel blind uitgevoerd.

  Westgevel

  Deze gevel bestaat uit de terugliggende gevel van het trappenhuis met daarin twee kleine ronde ramen. Daarnaast de gevel van de leslokalen met op beide niveaus drie grote vensteropeningen voorzien van gemoderniseerde ramen. Geheel rechts de topgevel van de zuidvleugel die naar voren uitsteekt. De kleine wc-ramen zijn hier alle vervangen door grote vensteropeningen, waarvan één dichtgemetseld.

  Dak

  De dakbedekking is geheel vernieuwd.

  Beschrijving interieur

  Door alle verbouwingen is het interieur op veel punten vrijwel geheel gemoderniseerd. De hoofdstructuur is wel gehandhaafd, maar de wijziging van de toiletgroepen en de verplaatsing van de hoofdentree naar de zuidzijde hebben het oorspronkelijk karakter van de hal en gangen doen verdwijnen. Wel zijn enkele binnenkozijnen in de muren van gang naar lokaal bewaard gebleven. Alle vensteropeningen zijn voorzien van rode vensterbanktegels.

  Origineel is de in beton uitgevoerde trap met glas-in-loodraam, met twee in een ruitvormig decor geplaatste wapens, met links het wapen van Juliana van Stolberg. De gang en de indeling van de kleedruimten van het gymnastieklokaal is grotendeels in originele staat, waaronder een betegelde vloer, deurposten met hardstenen onderdorpels, en binnendeuren.

  Beschrijving tuin

  Bijna het gehele pand wordt van de openbare weg gescheiden door een gemoderniseerd hekwerk. Alleen bij de oostgevel bestaat deze erfafscheiding uit een volwassen groene haag. Ter hoogte van de entree aan deze zijde zijn twee gemetselde muurtjes aanwezig.

  Waardering

  Cultuurhistorische waarde

  Het pand is van cultuurhistorisch belang als schoolgebouw voor christelijk lager onderwijs in de naoorlogse stadsuitbreiding Nieuw-Krispijn.

  Architectonische waarde

  Het pand is van architectuurhistorisch belang door het ontwerp en de detaillering van het exterieur. Hoewel een groot deel van de kozijnen vervangen is, heeft het pand grotendeels zijn oorspronkelijke bouwmassa's en gevelvlakken behouden. De traditionele baksteen architectuur is verlevendigd door kleine accenten, zoals het patroon van kruisjes bij het gymnastieklokaal en het aanbrengen van metselwerk sierranden in boogvorm boven enkele deur- en vensteropeningen. Van het interieur zijn de trappenhuizen met de originele raampartijen en de resterende afwerkingdetails zoals enkele binnenkozijnen, de tegelvloer en de indeling van de kleedruimtes bewaard gebleven. Het pand is van architectuurhistorisch belang als onderdeel van het oeuvre van de Dordtse architect L. van Herwijnen.

  Situering

  Het gebouw heeft grote stedenbouwkundige waarde als vrijstaand object op de hoek van de hoofdas van de wijk, de Nassauweg en de Prinses Julianaweg en als geïntegreerd verbijzonderd onderdeel van de stedenbouwkundige structuur van de wijk Nieuw-Krispijn.

  Gaafheid

  Het exterieur is ten dele gaaf bewaard gebleven. Bij enkele gevels zijn vensteropeningen gewijzigd en veel kozijnen zijn vervangen. Het metselwerk is grotendeels in originele staat. Van belang is met name de oostgevel aan de Nassauweg, die bijna geheel in oorspronkelijke staat is, inclusief kozijnen. Het interieur is grotendeels gewijzigd.

  De bouwkundige staat is goed.

  Bijlage

  • 
    9122711.pdf (opent in een nieuw venster)

  ---