Nieuwe Haven
-
Lange IJzeren Brug
- Datering: 1856
- Oorspronkelijke functie: Brug
- Architect: Itz
Omschrijving
Gietijzeren BRUG met beweegbaar middendeel. Ontworpen door G.N. Itz, 1856. Gegoten door L.I. Enthoven & Co.
Brug van belang uit oogpunt van oudheidkundige en volkskundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Wat is het Nieuwe Werck zonder de Lange IJzeren Brug?, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.1 2005.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, George Nicolaas Itz (1799–1869): Stadsbouwmeester van Dordrecht in de 19e eeuw, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.35 2010.
- Jan Willem Boezeman, Dordtse bruggen op de Rijksmonumentenlijst, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.50 2014.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Wat is het Nieuwe Werck zonder de Lange IJzeren Brug?, bulletin Achter de Blauwpoort nr.1 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Gaslantaarns op de Lange IJzerenbrug, bulletin Achter de Blauwpoort nr.6 2005.
Externe links
-
Nieuwe Haven 1
- Naam: Huis met de hoofden
- Datering: XVII-a
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Renaissance
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
HOEKPAND Vlak. Door hoog schilddak gedekt huis met aan de Nieuwe Haven bovendeel van een rijkversierde renaissance gevel (XVII a) met speklagen, ontlastingsbogen met sluitstenen (in de meest links toog rijk gebeeldhouwde cartouche) en tussen de vensters maskerconsoles. Sierankers, kroonlijst (XVIII) en schuiframen, stijl XVIII.
In het begin dezer eeuw is de gehele onderpui vernieuwd, waarbij het rijkste deel der decoratie (bustes en cartouches) van de beeldhouwer Gielis Hope verloren ging.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Het Huis met de hoofden: De bewoningsgeschiedenis van het huis van steenhouwer Gillis Huppe op de Nieuwehaven 1, 2009.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Het Huis met de hoofden is aan restauratie toe, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.1 2009.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Het Huis met de hoofden, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.32 2009.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, “Het Huis met de hoofden”: De bewoningsgeschiedenis van het huis van steenhouwer Gillis Huppe op de Nieuwehaven 1, hoek Vlak 17 (deel 1), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.34 2010.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, “Het Huis met de hoofden”: De bewoningsgeschiedenis van het huis van steenhouwer Gillis Huppe op de Nieuwehaven 1, hoek Vlak 17 (deel 2), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.35 2010.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, “Het Huis met de hoofden”: De bewoningsgeschiedenis van het huis van steenhouwer Gillis Huppe op de Nieuwehaven 1, hoek Vlak 17 (deel 3), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.36 2010.
- Jaap Bouman, Verhalen van Dordrecht 2: Gezichten van Dordrecht, 2010.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", De oudste gevels op het Nieuwe Werck, bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.
Externe links
-
Nieuwe Haven 2-3
- Datering: XIX-B
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met eenvoudige lijstgevel (XIX B).
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, De Vlasbloem: de geschiedenis van Nieuwe Haven 2-3 te Dordrecht, 2020.
Externe links
-
Nieuwe Haven 4-5
- Datering: XIX-c
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met eenvoudige lijstgevel (XIX c).
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck: De bewoningsgeschiedenis van de huizen Nieuwehaven 4-5 en Hoge Nieuwstraat 4-6 te Dordrecht, 2007.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 1), bulletin Achter de Blauwpoort nr.20 2007.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 2), bulletin Achter de Blauwpoort nr.21 2007.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 3), bulletin Achter de Blauwpoort nr.22 2008.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 4), bulletin Achter de Blauwpoort nr.23 2008.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 5), bulletin Achter de Blauwpoort nr.24 2008.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 6), bulletin Achter de Blauwpoort nr.26 2008.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 7), bulletin Achter de Blauwpoort nr.27 2008.
Externe links
-
Nieuwe Haven 6
- Datering: XIX-c
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Architect: Veth
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met gepleisterde lijstgevel (XIX c) met rijk stucwerk opgesmukt.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm, Jan Willem Boezeman en Bart Gijsberts, Thuis op de scheepswerf: de geschiedenis van Nieuwe Haven 6 te Dordrecht, 2019.
Externe links
-
Nieuwe Haven 7-8
- Datering: 1936
- Oorspronkelijke functie: Garage met bovenwoning
- Bouwstijl: Nieuwe Haagse School
- Architect: van Iperen
- Postcode: 3311AP
Algemene beschrijving
Voormalig garagebedrijf met bovenwoning, nu woonhuis. Gebouwd na sloop van een 18e-eeuws woonhuis.
Ligging
Gesitueerd in gesloten gevelwand aan de Nieuwe Haven met aan de linkerzijde het rijksmonument pakhuis Bronswijck en aan de rechterzijde een 19e-eeuws rijksmonument.
Hoofdvorm
Pand op rechthoekig grondplan in drie bouwlagen.
Bouwgeschiedenis
In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied wordt het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.
Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en aan de Nieuwe Haven.
In september 1936 wordt aan de Nieuwe Haven 7 en 8 binnen bestaande bouwmuren een nieuw pand opgetrokken naar het ontwerp van architect D.J. van Iperen uit Amsterdam.
In november 1936 wordt een vergunning verleend voor het plaatsen van een benzinepomp voor het pand en de aansluiting op een ondergrondse tank in de garage.
In 1942 wordt de toiletuitbouw tegen de achtergevel verkleind en wordt een kantoorruimte gecreëerd aan de voorzijde van de bedrijfsruimte.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel is in drie bouwlagen opgetrokken in een donker roodbruine sterk generfde baksteen in Noors kettingverband met iets terugliggend voegwerk. De onderzijde van de gevel is tot ongeveer 2 meter hoog in mangaansteen in identiek verband met platvol voegwerk opgetrokken. Middels teruggelegde metselgangen is een blokverdeling gesuggereerd. Alle glasopeningen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een grote deuropening, gesloten met een betonnen latei, waarin een drievoudige houten garagedeur. Aan de rechter zijde bevindt zich een met een steens rondboog gesloten gevelopening. Diep terugliggend bevindt zich hier de entree met in het kozijn een vlakke deur met een verticale strook van vier ruiten.
Boven de deuropeningen bevindt zich een originele in ijzer uitgevoerde belettering (Fa D. & Q. SILLEVIS. dordrecht den haag).
Vanaf het niveau van de vloer van de eerste verdieping is de gevel aan beide zijden een kop teruggelegd. Op ongeveer 2 meter boven de vloer van de tweede verdieping is de gehele gevel een kop teruggelegd.
Op de verdieping is de gevel voorzien van een rechte erkeruitbouw, uitkragend op een betonnen plaat. Op de gemetselde borstwering staat een doorlopend kozijn met aan de voorzijde een drielicht met ongedeelde ramen onder en boven het kalf. Aan de zijkanten bevindt zich een enkel venster met een gelijke verdeling.
Op de tweede verdieping fungeert de erker als basis voor een balkon, dat dieper doorloopt tot de deels teruggelegde gevel. Het balkon is begrensd met een gemetselde borstwering. In het teruggelegde geveldeel bevindt zich een deuropening met dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel. Boven de deuren is de pui afgewerkt met een beschieting van verticaal verwerkte houten delen, die doorloopt in het plafond. Aan weerszijden van de deuropening bevindt zich een om de hoek doorgezet kozijn met in de dagkant een tweeruits raam en aan de voorzijde een vierruits raam.
De zijkanten van de gevel zijn hoger opgemetseld als penant met een natuurstenen dekplaat. Hiertussen bevindt zich een fors uitkragende aan de onderzijde betimmerde bakgoot.
Achtergevel
De gevel is in drie bouwlagen opgetrokken in een roodbruine baksteen in noors kettingverband met iets terugliggend voegwerk.
Op de begane grond bevindt zich links een kleine uitbouw met een plat dak. Rechts hiervan bevinden zich drie vensteropeningen met in het kozijn een tweeruits onderraam en boven het kalf een ongedeeld raam.
Op de eerste verdieping ligt de gevel aan de linker zijde terug achter een balkon, begrenst met een gemetselde borstwering. In de gevel bevindt zich een deuropening met in het kozijn dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en boven het kalf een tweelicht met ongedeelde ramen voorzien van een glas-in-loodvulling. Aan de rechter zijde loopt de gevel in lijn met het ondergedeelte door en wordt beëindigd met een houten boeiboord van het platte dak. In het gevelvlak bevindt zich een hoog geplaatste brede vensteropening met een tweelicht met ongedeelde ramen. In de zijgevel van de uitbouw bevindt zich een deuropening met in het kozijn een deur met een ongedeeld glaspaneel en een ongedeeld bovenlicht.
Op de tweede verdieping bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn tweeruits stolpramen.
De gevel wordt beëindigd met een houten boeiboord van het platte dak. Aan de rechter zijde is de gevel als schoorsteen hoger opgetrokken.
Kap
Het pand is voorzien van een plat dak met aan de voorzijde een klein zadeldak met de nok evenwijdig aan de straat. Het zadeldak is gedekt met gesmoorde gotische pannen.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
(de voormalige garage, nu opslagruimte is niet opgenomen)
Achter de entree ligt een portaal met een tegelvloer die leidt tot de trap naar de eerste verdieping.
Eerste verdieping
De trap sluit met een bovenkwart aan op een portaal. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. Aan de voorzijde ligt de woonkamer. Aan de linker zijde grenst aan het portaal het toilet en rechts daarvan tegen de linker bouwmuur een gang die leidt naar de keuken in de aanbouw aan de achterzijde. Aan de achterzijde ligt de achterkamer met aansluitend een balkon.
De houten trappen zijn voorzien van een gesloten leuning tussen strakke trappalen. Het portaal en de voor- en achterkamer bezitten een parketvloer. Een deel van de binnen(paneel)deuren is voorzien van een vlakke plaat. In de voorkamer bevindt zich een kleine stookvloer van rode geglazuurde tegels en een later toegevoegde schouwmantel bekleed met natuurstenen tegels. De keuken bezit een halfhoge lambrisering van lichtgele geglazuurde tegels met een zwarte bies als begrenzing. In de keuken bevindt zich een servieskast met dichte onderkastjes en bovenkastjes met drieruits stolpdeurtjes.
Tweede verdieping
De trap sluit met een bovenkwart aan op een portaal. Aan de voorzijde ligt een slaapkamer. Aan de linker zijde grenst aan het portaal een badkamer. Aan de achterzijde liggen twee slaapkamers.
De houten trappen zijn voorzien van een gesloten leuning tussen strakke trappalen.
Beschrijving tuin
De tuin omvat geen monumentale waarden.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als een representatief voorbeeld van een bedrijfsinrichting in combinatie met een bovenwoning, gebouwd in de jaren dertig van de 20e eeuw, gelegen in de historische binnenstad van Dordrecht.
Architectonische waarde
Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de kwaliteit van het ontwerp en de detaillering in de stijl van de Haagse School.
Gaafheid
Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en grote mate van gaafheid van het exterieur en deels het interieur. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelwand aan de Nieuwe Haven in beschermd stadsgezicht.
Unieke waarde
Het object heeft een unieke waarde in functioneel en architectonisch opzicht.
Bijlage
-
9122359.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Nieuwe Haven 9-10
- Naam: Bronswijck
- Datering: 1690
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met monumentale pakhuisgevel. Puntgevel met driehoekig fronting, waarin jaartal 1690. Geprofileerde zij-afdekstukken. Raamkozijnen en luiken origineel.
Aan de achterzijde (Hoge Nieuwstraat) puntgevel met fronton, gedateerd 1690.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De huizen van Jan Pieterszoon Gront, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.1 2008.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De Pakhuizen 'Oud Grond' en 'Bronswijck', 2004.
- Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", De oudste gevels op het Nieuwe Werck, bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 1), bulletin Achter de Blauwpoort nr.3 2004.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 2), bulletin Achter de Blauwpoort nr.1 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 3), bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 4), bulletin Achter de Blauwpoort nr.6 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 5), bulletin Achter de Blauwpoort nr.7 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 6), bulletin Achter de Blauwpoort nr.8 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 7), bulletin Achter de Blauwpoort nr.9 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 8), bulletin Achter de Blauwpoort nr.10 2006.
Externe links
-
Nieuwe Haven 11, 12, 13
- Naam: Oud Grond
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
Voor de objecten die als 'Beeldbepalend pand' zijn aangewezen is helaas geen redengevende omschrijving beschikbaar.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De huizen van Jan Pieterszoon Gront, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.1 2008.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De Pakhuizen 'Oud Grond' en 'Bronswijck', 2004.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 1), bulletin Achter de Blauwpoort nr.3 2004.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 2), bulletin Achter de Blauwpoort nr.1 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 3), bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 4), bulletin Achter de Blauwpoort nr.6 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 5), bulletin Achter de Blauwpoort nr.7 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 6), bulletin Achter de Blauwpoort nr.8 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 7), bulletin Achter de Blauwpoort nr.9 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen Oud Grond en Bronswijck (deel 8), bulletin Achter de Blauwpoort nr.10 2006.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", De huizen van Jan Pieterszoon Gront, bulletin Achter de Blauwpoort nr.26 2008.
-
Nieuwe Haven 15
- Datering: XVIII-B
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Lodewijk XVI
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met eenvoudige lijstgevel (XVIII B). Deurpartij met pilasters, deur, kalf en bovenlicht.
Hoge stoep met balusterhek en stoeppaal.
Kroonlijst met consoles en triglyphen en metopen, Lodewijk XVI. Zadeldak met dakvenster.
Achtergevel met vlechtingen en ontlastingsbogen (XVII).
Inwendig een eenvoudige stucgang en een betimmering ca. 1800. Stucplafond Lodewijk XVI.
Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Externe links
-
Nieuwe Haven 16-17
- Datering: 1900
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Bouwstijl: Jugendstil
- Postcode: 3311AP
Algemene beschrijving
Voormalige bedrijfsruimte met bovenwoning, nu woonhuis.
Ligging
Gesitueerd in een gesloten gevelwand aan de Nieuwe Haven, aan beide zijden grenzend aan een rijksmonument.
Hoofdvorm
Pand op rechthoekig grondplan in drie bouwlagen.
Bouwgeschiedenis
In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied wordt het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.
Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en aan de Nieuwe Haven.
Gelet op de opzet van de voorgevel zal deze omstreeks 1900 zijn gebouwd. Mogelijk is het casco van oudere datum.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel is in drie bouwlagen opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met gesneden voegen. In het metselwerk is ter hoogte van de lekdorpels een speklaag van één metselgang in grijsblauwe strengperssteen opgenomen. Eenzelfde speklaag in gele strengperssteen is opgenomen ter hoogte van de wisseldorpels. Ter hoogte van de bovendorpels is een speklaag opgenomen van twee metselgangen in grijsblauwe strengperssteen met ertussen een metselgang in een strengperssteen met een gekleurd floraal motief.
De gevelopeningen zijn gesloten met een anderhalfsteens hanenkam met een getoogde onderrand, die met koppen (geel en lichtblauw) en strekken (lichtblauw) zijn verbijzonderd. Onder de vensteropeningen op de eerste en tweede verdieping is een metselgang in gele strengperssteen in een kader van grijsblauwe strengperssteen opgenomen.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een deuropening met in het kozijn een paneeldeur met twee opgelegde lijsten en een ongedeeld raam en een bovenlicht met een glas-in-loodvulling. Rechts hiervan bevindt zich een brede deuropening met in het kozijn gemoderniseerde dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een vierruits bovenlicht.
Op de eerste verdieping bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een schuifvenster met een ongedeeld onderraam en een ongedeeld bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld raam.
De gevel wordt beëindigd met een iets uitgemetselde metselgang in grijsblauwe strengperssteen als architraaf, waarboven een fries van polychroom gekleurde tegels binnen een kader van gele strengperssteen. Hierboven bevindt zich een kroonlijst bestaande uit twee iets uitgemetselde metselgangen in grijsblauwe strengperssteen, waar tussen een muizentand van rode en gele strengperssteen en een uitkragende houten lijst.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Geen opname.
Beschrijving tuin
Geen opname.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als een representatief voorbeeld van een bedrijfsinrichting in combinatie met een bovenwoning, gebouwd rond 1900 in de historische binnenstad van Dordrecht.
Architectonische waarde
Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege het ontwerp van de gevel en het gebruik van diverse materialen op een decoratieve manier, zoals gekleurde stengpersstenen en polychrome tegels.
Gaafheid
Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en grote mate van gaafheid van het exterieur. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelwand aan de Nieuwe Haven in beschermd stadsgezicht.
Bijlage
-
9122365.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Nieuwe Haven 18
- Datering: XIX
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met gepleisterde lijstgevel, midden XIX.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Nieuwe Haven 19
- Datering: XVII-c
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met gepleisterde trapgevel met geprofileerde afdekplaten en segmentvormig fronton (XVII c). Onderpui XVIII B. De bekroning mist haar klauwstukken.
Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Externe links
-
Nieuwe Haven 21-22
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Bouwstijl: Jugendstil
- Postcode: 3311AP
Algemene beschrijving
Voormalig woon-/werkpand, nu woonhuis.
Ligging
Gesitueerd in een gesloten gevelwand aan de Nieuwe Haven, met aan de linkerzijde een pand gebouwd door de aannemer P.J. van Rije, voormalig eigenaar van dit pand.
Hoofdvorm
Pand op rechthoekig grondplan in drie bouwlagen, dat aan de achterzijde zich versmalt in drie en deels twee bouwlagen, met plat dak.
Bouwgeschiedenis
In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied wordt het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.
Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en aan de Nieuwe Haven.
Nieuwe Haven 21-22 is vanaf 1867 tot 1939 in eigendom van de aannemersfamilie Van Rije, ooit gekocht op de veiling van zeilmaker Jan van Herwaarden. In het eerste decennium van de 20e eeuw voorzag P. van Rije het pand van een nieuwe gevel. Het interieur bevat elementen die als 19e eeuws te dateren zijn, zoals de geornamenteerde plafonds en enkele schoorsteenmantels, en onderdelen afkomstig van een latere verbouwing, zoals de vestibule en de gang.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel is opgetrokken in drie bouwlagen in rode strengperssteen in kruisverband met terugliggend voegwerk. De gevelopeningen zijn gesloten met een anderhalfsteens segmentboog, waarin met gele strengperssteen aanzetblokken en een tweesteens sluitsteen zijn gesuggereerd. Ter hoogte van de wisseldorpels zijn in de dagkanten van de gevelopeningen twee koppen in gele strengperssteen ingemetseld. De gevel wordt beëindigd met een fries in gele strengperssteen en een uitkragende geprofileerde kroonlijst, ondersteund door consoles in rode strengperssteen.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde de entree met in het kozijn een paneeldeur met kleine glaspanelen en opgelegd lijstwerk en een ongedeeld bovenlicht met een glas-in-loodvulling.
Rechts hiervan bevindt zich een brede vensteropening met onder een voor de gevel uitstekende latei een breder ondergedeelte met een drielicht met ongedeelde ramen.
Boven de latei bevindt zich een tweeruits bovenraam.
Op de eerste en tweede verdieping bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een schuifvenster met een ongedeeld onderraam en een ongedeeld bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Achtergevel
De gevel is opgetrokken in roodbruine baksteen in kruisverband en gesneden voegwerk en wordt beëindigd met een houten boeiboord. In de geveldelen bevinden zich meerdere venster- en deuropeningen, die zijn gesloten met een steens rollaag. De vensteropeningen zijn deels voorzien van lekdorpels in geglazuurde tegels.
Een deel van de vensters zijn voorzien van een nieuwe indeling. De resterende oorspronkelijke vensters bezitten bovenramen met een glas-in-loodvulling.
Kap
Het pand is voorzien van een plat dak.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Het interieur is gezien de diversiteit in verschillende periodes tot stand gekomen. Door het hele pand is een rijk en gevarieerd interieur bewaard gebleven.
Begane grond
Achter de entree leidt een vestibule met aansluitend een gang tegen de linker bouwmuur naar een houten trap, die met een tussenbordes en bovenkwart aansluit op de verdieping. De tochtpui bestaat uit een houten tienruits deur en een ongedeeld bovenlicht, beiden voorzien van een glas-in-loodvulling. De gang is voorzien van een tegelvloer in donkere en lichte tegels in schaakbordpatroon. De wanden zijn tot ongeveer halve hoogte voorzien van groene gevlamde keramische tegels met een zwarte gevlamde tegel als bovenrand. Het tegelwerk loopt trapsgewijs op met de trap naar de eerste verdieping.
Aan de rechter zijde bevindt zich een voorkamer en aansluitend een bergruimte over het volle oppervlak van het perceel. De binnendeuren zijn uitgevoerd als paneeldeur, deels voorzien van een paneel in glas.
Eerste verdieping
De trap vanaf de begane grond sluit met een bovenkwart aan op een korte overloop in de smallere aanbouw achter de hoofdbouwmassa. De trap naar de tweede verdieping ligt boven de andere trap. De wanden van de overloop zijn tot ongeveer halve hoogte voorzien van groene keramische tegels met een zwarte tegel als bovenrand. Het tegelwerk loopt trapsgewijs op met de trap naar de tweede verdieping.
Aan de achterzijde ligt een keuken. Aan de voorzijde liggen een voor- en achterkamer, die van elkaar gescheiden zijn door een kastenwand met meerruits schuifdeuren met facetgeslepen beglazing.
De kamers zijn voorzien van een houten vloer en een stucplafond met perklijst en hoek- en middenornament. In beide kamers staat een marmeren schouw. De binnendeuren zijn uitgevoerd als paneeldeur, deels voorzien van een paneel in glas.
Naast en achter de aanbouw is het dak van de uitbouw op de begane grond uitgevoerd als beloopbaar terras.
Tweede verdieping
De trap vanaf de eerste verdieping sluit met een bovenkwart aan op een korte overloop in de smallere aanbouw achter de hoofdbouwmassa. De wanden van de overloop en de gang zijn tot ongeveer halve hoogte voorzien van groene keramische tegels met een zwarte tegel als bovenrand. Aan de achterzijde ligt een kamer. Aan de voorzijde sluit een gang tegen de linker bouwmuur aan op een voorkamer. Naast de gang ligt een kamer. De kamers zijn voorzien van een houten vloer. De voorkamer is voorzien van een stucplafond met perklijst en hoek- en middenornament en een schouw. De binnendeuren zijn uitgevoerd als paneeldeur, deels voorzien van een paneel in glas.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een woon/werkpand in een stadsdeel van Dordrecht waar vanaf de 19de eeuw bedrijvigheid steeds meer plaats ging maken voor woningbouw.
Architectonische waarde
Het pand is van architectuurhistorisch belang vanwege het bijzondere gebruik van materialen in met name het interieur. Veel oorspronkelijke elementen zijn nog aanwezig, zoals de geornamenteerde plafonds en enkele schoorsteenmantels en de vestibule, de gang en de lambrisering van keramische tegels die doorloopt in het trappenhuis. Rond de eeuwwisseling is een nieuwe voorgevel gebouwd door de eigenaar in overeenstemming met het pand 23-24, dat ook door zijn aannemersbedrijf gebouwd is.
Gaafheid
Het exterieur van het pand is gaaf, behoudens een latere wijziging in de raampartij op de begane grond. Het interieur is rijk en divers en in verschillende periodes tot stand gekomen. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft ensemblewaarde vanwege de relatie met het buurpand Nieuwe Haven 23-24. Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelwand aan de Nieuwe Haven in beschermd stadsgezicht.
Bijlage
-
9122367.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Nieuwe Haven 23 en 24
- Datering: 1902
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Bouwstijl: Jugendstil
- Architect: van Rije
- Postcode: 3311AP
Algemene beschrijving
Woon- en bedrijfspand, gebouwd na sloop van een azijnmakerij en distilleerderij.
Ligging
Gesitueerd in gesloten gevelwand aan de Nieuwe Haven met aan de linkerzijde het rijksmonument Nieuwe Haven 25, en rechts het voormalig woon-bedrijfspand van de aannemersfamilie van Rije.
Hoofdvorm
Pand op nagenoeg rechthoekig grondplan met plat dak.
Bouwgeschiedenis
In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied wordt het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.
Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en aan de Nieuwe Haven.
In 1902 wordt aan aannemer P.J. van Rije een vergunning verleend voor de bouw van een woon- en bedrijfspand, met op de begane grond kantoor en bergplaats. Twee bestaande panden worden hiervoor afgebroken: een azijnmakerij en een distilleerderij van de firma Schotman. De zijmuren en de scheidingsmuur op de begane grond zijn in het nieuwe pand opgenomen.
In 1918 wordt het pand verbouwd door P.A. van Rije en Zn; op de begane grond komt aan de voorzijde een winkelruimte met daarachter gelegen kantoren en bergplaats. De aannemersfamilie van Rije woonden vanaf 1867 rechts van dit pand.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel is boven een met hardstenen platen beklede hoge plint opgetrokken in drie bouwlagen in rode strengperssteen in kruisverband met terugliggend voegwerk. De gevelopeningen zijn gesloten met een hanekam, die van steens in de uiteinden naar anderhalfsteens in het midden oploopt, waarin met gele strengperssteen aanzetblokken en een sluitsteen zijn gesuggereerd. De gevel wordt beëindigd met een uitgemetselde boogfries in gele strengperssteen en een attiek met opengewerkte balustrade afgedekt met natuurstenen dekplaten. De begane grond is gewijzigd in 1918.
Aan de linker zijde bevindt zich een deuropening voorzien van een deur met vier kleine panelen onderin, erboven tweeramen en boven vier kleine ramen met gekleurd glas.
Boven het kalf bevindt zich een drieruits bovenlicht. Aan de rechter zijde bevindt zich een deuropening voorzien van eenzelfde deur met in het midden een ongedeeld raam.
Tussen beide deuropeningen bevindt zich onder een zware latei een grote gevelopening met een ongedeeld onderraam met een opwaarts gebogen bovenregel en een achtruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de eerste verdieping bevindt zich in de as een op een ijzeren frame uitgebouwde rechthoekige houten erker. Aan de voorzijde bevindt zich, boven de borstwering met bossingpanelen, een drielicht met ongedeelde onderramen en ongedeelde bovenramen met een glas-in-loodvulling. Voor het middelste onderraam is een laag smeedijzeren hekwerk aangebracht. De bovenrand is voorzien van bossingpanelen. De beide zijkanten van de erker zijn in hoofdopzet identiek met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een ongedeeld bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Aan weerszijden van de erker bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een drieruits bovenraam met een glas-in-loodvulling. Voor het onderraam is een laag smeedijzeren hekwerk aangebracht.
Op de tweede verdieping fungeert de erker als basis voor een balkon dat is begrensd met een hekwerk bestaande uit een houten frame met een vulling van een smeedijzeren hekwerk.
Aan het balkon grenst in de gevel een deuropening met in het kozijn dubbele deuren met een ongedeeld glaspaneel en een drieruits bovenlicht.
Aan weerszijden hiervan bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en een drieruits bovenraam met een glas-in-loodvulling. Voor het onderraam is een laag smeedijzeren hekwerk aangebracht.
Achtergevel
Geen opname.
Kap
Het pand is voorzien van plat dak.
Beschrijving interieur
Geen opname.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een woon/werkpand, gerealiseerd in het begin van de 20e eeuw in een stadsdeel van Dordrecht waar vanaf de 19de eeuw bedrijvigheid steeds meer plaats ging maken voor woningbouw.
Architectonische waarde
Het pand is van architectuurhistorisch belang vanwege het materiaalgebruik en de karakteristieke detaillering, waaronder de uitgemetselde boogfries en balustrade in strengperssteen.
Gaafheid
Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en gaafheid van het exterieur. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft ensemblewaarde vanwege de relatie met het buurpand Nieuwe Haven 21-22. Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelwand aan de Nieuwe Haven in beschermd stadsgezicht.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Zijn wieg stond in de Cleijne Nagtegael - Het geboortehuis van Aelbert Cuyp: Nieuwe Haven 23-24 te Dordrecht, 2020.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De familie Cuyp op het Nieuwe Werck, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.3 2004.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De familie Cuyp op het Nieuwe Werck / Geveltekening geboortehuis Aelbert Cuyp ontdekt, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.74 2020.
- Kees Sigmond, De huizen van Aelbert Cuyp (1620-1691),tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.2 2020.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Het geboortehuis van Aelbert Cuyp, bulletin Achter de Blauwpoort nr.1 2005.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Waar is Aelbert Cuyp geboren?, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.69 2018.
Bijlage
-
9122368.pdf (opent in een nieuw venster)
Externe links
-
Nieuwe Haven 25
- Datering: XVIII
- Oorspronkelijke functie: Kantoorpand
- Bouwstijl: Lodewijk XIV
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
HOEKPAND Venloostraat. Lijstgevel (midden XVIII) met middenrisaliet. Kroonlijst met gesneden leeuwenmaskers en kransen, waaronder consoles (Lodewijk XIV).
Stoep en rococo stoephekken.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan-Willem Boezeman, Achter de gevel van Nieuwe Haven 25 van ouds genaamd 'de stad Luyck', 2018.
Externe links
-
Nieuwe Haven 26
- Datering: 1720
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Lodewijk XIV
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
HOEKPAND Venloostraat. Lijstgevel met middenrisaliet en hoekpilasters. Gesneden kroonlijst, gedateerd 1720, met consoles Lodewijk XIV. Deuromlijsting, deur en deurkalf Lodewijk XVI. Hardstenen plint.
Stoep met palen. Lantaarnarmen.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- Jan Willem Boezeman, Open brief aan het college van B&W te Dordrecht, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.39 2011.
- Jan Willem Boezeman, Bouwen in een monumentale gevelrij, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.40 2011.
- M.C. Dorst, Dordrecht Ondergronds 102: Nieuwe Haven 26 - Een archeologische opgraving op een perceel op het Nieuwe Werk, 2018.
Externe links
-
Nieuwe Haven 27-28
- Datering: XVIII-a
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
WOONHUIS met puntgevel (XVIII a). Rollaag. Geprofileerde zijafdekstukken (oorspronkelijk trapgevel ?). Sierankers. Gaaf bewaarde pui.
Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Opmerking
Sinds 1988 is in dit pand het Museum 1940-1945 gevestigd.
Externe links
-
Nieuwe Haven 29
- Naam: Huis Van Gijn
- Datering: 1729
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Lodewijk XIV
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
Museum Mr Simon van Gijn. Statig PATRICIERSHUIS ter breedte van vijf vensterassen. Lijstgevel met middenrisaliet en rijk versierde ingangspartij, Lodewijk XIV. Gesneden deur en deurkalf. In de kroonlijst gedateerd 1729.
Stoep met hekpalen en hekken.
In het omlopende schilddak twee dakvensters.
Inwendig: schouw (Lodewijk XV) en gobelin. Schouw afkomstig uit de Kloveniersdoelen (ca. 1540).
In de tuinmuur rechts van het museum gevelstenen.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens bijzondere oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- Sidney Breidel & Rowan van der Stelt, Verhalen van Dordrecht 43: Slavernijverleden Dordrecht - Huis van Gijn, 2023.
- Theo Pronk, Moeder der Hollandse steden: historiezucht in Dordrecht rond 1900, Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2017.
- Vereniging Oud-Dordrecht, Museum Mr. Simon van Gijn: 60 jaar, tijdschrift nr.1 1986.
- Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.
Externe links
-
Nieuwe Haven 30
- Datering: XVIII
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAND met lijstgevel (midden XVIII) met hardstenen pui, deur met bovenlicht en gesneden deurkalf.
Hekpalen met kettingen. Stoep.
Schuiframen ca. 1800; zadeldak met dakvenster.
Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Opmerking
Tegenwoordig vormt dit pand de publieksingang van het Museum Simon van Gijn.
Publicaties
- Angenetha Balm, Jan Willem Boezeman & Ewout Belderok , 't Huys te Hemert: de geschiedenis van Nieuwe Haven 30, tijdschrift Oud-Dordrecht nr.1 2003.
- Sidney Breidel & Rowan van der Stelt, Verhalen van Dordrecht 43: Slavernijverleden Dordrecht - Huis van Gijn, 2023.
- C.M. de Bruyn, Rondom een teruggevonden plafond of ‘De Dordtse hemel’, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.3 2000.
- Werkgroep "Het Nieuwe Werck", 't Huys te Hemert, bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.
Externe links
-
Nieuwe Haven 31
- Datering: XVIII-a
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AP
Omschrijving
PAKHUIS, zijvleugel van het pakhuis Lange IJzerenbrugstraat 10, met lijstgevel (XVIII a). Deuromlijsting met pilasters en bovenlicht. Vensters met oude roedenverdeling, kruiskozijnen, middenstijlen en luiken.
Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, De suikerraffinaderij op het Nieuwe Werck. 'Huijs Ludick' of 'Het Suikerbrood': De geschiedenis van het pand Nieuwehaven 31 te Dordrecht, 2010.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven en wat daaromheen stond: De geschiedenis van het herenhuis Nieuwehaven 32, het appartementencomplex Nieuwehaven 31 en het appartementencomplex Hoge Nieuwstraat 82-100, 2010.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven (deel 1), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.38 2011.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven (deel 2), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.39 2011.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven (deel 3), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.40 2011.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven (deel 4), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.41 2011.
- Angenetha Balm en Jan Willem Boezeman, Een 400 jaar oud Herenhuis aan de Nieuwe Haven (deel 5), tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.42 2012.
- Sidney Breidel & Rowan van der Stelt, Verhalen van Dordrecht 43: Slavernijverleden Dordrecht, 2023.
- Kees Sigmond & Sjoerd de Meer, Een zoete belofte: Suikernijverheid in Dordrecht (17de-19de eeuw), Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2012.
Externe links
Pagina 1 van 2
- 1
- 2