Hooikade
-
Catharijnepoort
- Datering: 1652
- Oorspronkelijke functie: Poort
Omschrijving
Catharijnepoort. Eenvoudige POORT-doorgang tussen gebosseerde pilasters met hoofdgestel. In de poortboog sluitsteen met masker. Het fries gedateerd: anno 1652. Geheel in natuursteen uitgevoerd. Sierlijk schilddak. De landzijde, in baksteen, is zeer eenvoudig uitgevoerd.
Fraai gebouw van algemeen belang wegens bijzondere oudheidkundige en kunsthistorische waarde.
Publicaties
- C. Esseboom en H.A. van Duinen, Verhalen van Dordrecht 26: Dordrecht de Poort van Holland, Stadspoorten aan land- en waterzijde, 2013.
- Johan Hendriks & Jan Koonings, Van der stede muere: beschrijving van de stadsmuur van Dordrecht, Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2000.
- Jan C. Schippers en Willemien H. Verhoeven, Dordrecht, wandelen en geologie, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.51 2014.
- Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.
Externe links
-
Hooikade 1, 2 en 4
- Datering: 1923
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Bouwstijl: Traditionalisme
- Postcode: 3311CD
Algemene beschrijving
Voormalig pakhuis, nu woonhuizen met op de begane grond bedrijfsruimte.
Ligging
Het pand is gelegen aan de Hooikade en de hoek van de Korte Engelenburgerkade, aan de linkerzijde grenzend aan de Catharijnepoort en aan de rechterzijde grenzend aan een rijksmonument.
Hoofdvorm
Pand op rechthoekig grondplan in drie bouwlagen met kap.
Bouwgeschiedenis
Tot het midden van de 17e eeuw was Dordrecht aan de rivierzijde gesloten met een stadsmuur. In de 17e eeuw ging het economisch voorspoedig in Dordrecht. De Oude en Nieuwe Haven voldeden niet meer en in 1647 besloot het stadsbestuur tot de aanleg van een nieuwe haven en handelskade. De Catharijnepoort (1652) gaf evenals de niet meer bestaande Annapoort aan de westelijke zijde toegang tot de Hooikade. Maartensgat is vernoemd naar de aannemer Maerten Gillisz vander Pijpen. Aan het Maartensgat verrezen enkele graanpakhuizen, maar werd stilaan voor enkele rijke kooplieden een aantrekkelijke plek om te wonen.
Er zijn geen gegevens van de bouw van dit pand aangetroffen, maar het is aannemelijk dat dit voormalige pakhuis al vroeg na het aanleggen van het Maartensgat gebouwd is. In juli 1923 wordt een vergunning verleend voor de aanpassing van een bestaande erker op de eerste verdieping van het rechter deel. De op zware consoles uitkragende driezijdige erker bestond voor de verbouwing uit zware stijlen op de hoeken. De hoekstijlen worden bij de verbouwing voorzien van sierwerk. De vensters worden vervangen door Franse balkons met dubbele paneeldeuren met een ongedeeld glaspaneel en boven het kalf een zesruits bovenlicht. Voor de deuren komt een laag hekwerk.
In september van hetzelfde jaar wordt een vergunning verleend voor het verbouwen van het rechter deel tot woonhuis. Het ondergedeelte van de gevel wordt gepleisterd en voorzien van een blokverdeling. Intern wordt het pakhuis op de begane grond iets vergroot naar de linker zijde. De entree met de trapopgang naar de verdieping tegen de rechter bouwmuur blijft gehandhaafd.
Op de eerste en tweede verdieping wordt de ruimte ingedeeld voor een bovenwoning.
In 1925 wordt in het pakhuis een houten kantoortje (lang 3m, breed 2m en hoog 2,75m) geplaatst om dit te verhuren aan de fa H. Braakman & Co. te Rotterdam.
In 1927 wordt een vergunning verleend om het middengedeelte te verbouwen. Op de begane grond wordt van de niet ingedeelde ruimte een kantoorruimte van 4,3m breed afgescheiden. Tegen de achterwand worden twee kasten gemaakt. Het kantoortje dat in 1925 was gemaakt wordt door midden van een nieuwe deuropening in de scheidingsmuur met het kantoor verbonden. In de voorgevel worden twee oorspronkelijke kleine met een segmentboog gesloten vensteropeningen, die aan de buitenzijde van tralies waren voorzien, verwijderd. Hiervoor komt een vensteropening met een tweelicht met ongedeelde onder- en bovenramen. Rechts ervan komt een deuropening met een paneeldeur.
In 1928 wordt links van het in 1927 gemaakte venster een deuropening gemaakt, die voorzien wordt van dubbele houten deuren.
In 1931 wordt op de tweede verdieping met een wandje van bimscementplaten een bijkeuken afgescheiden.
In 1937 wordt op de eerste verdieping in het linker en middengedeelte een woning (huisnummer 1) gerealiseerd. Op de begane grond wordt aan de linker zijde een getoogde gevelopening gemaakt, van waaruit een trap naar de entree op de eerste verdieping leidt. In de gevel worden op de eerste verdieping de drie oorspronkelijke kleine segmentboogvensteropeningen vervangen door de huidige vensters. In de zijgevel wordt op de eerste verdieping een klein venster gewijzigd in een deuropening met ervoor een klein balkon. In het middengedeelte wordt de achtergevel ten behoeve van een terras ruim twee meter teruggelegd en voorzien van gevelopeningen op de eerste en tweede verdieping.
de eerste verdieping wordt ingedeeld als woning. In 1940 worden de treden van de opgang naar de woning verbreed.
In 1942 wordt de woning intern gewijzigd.
In 1959 worden de dubbele deuren op de begane grond in het rechter gedeelte gewijzigd in een pui op een borstwering.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel van het linker en middengedeelte telt drie bouwlagen opgetrokken in baksteen en gepleisterd met horizontale voegen. Ankers markeren de ligging van de balklaag van de eerste en zolderverdieping.
Op de begane grond bevindt zich aan de linker zijde een met een rondboog gesloten gevelopening, voorzien van een steens breed kader in baksteen. In de opening hangt een ijzeren hek.
Rechts hiervan bevindt zich een rechte doorgang, waaruit de deuren zijn verwijderd. Terugliggend is een moderne pui geplaatst. Aan de rechter zijde bevindt zich een brede vensteropening met een ongedeeld raam.
Op de eerste verdieping bevindt zich een smalle spleetachtige gevelopening voorzien van een glas-in-loodvulling. Rechts hiervan bevindt zich een vensteropening met daarin een drielicht met ongedeelde onder- en bovenramen, waarvan de bovenramen zijn voorzien van een glas-in-loodvulling.
Rechts hiervan bevindt zich een vensteropening met daarin een tweelicht met ongedeelde onderramen en tweeruits bovenramen, die voorzien van een glas-in-loodvulling.
Geheel rechts bevindt zich een vensteropening met daarin een ongedeelde onderraam en een tweeruits bovenraam, voorzien van een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping bevinden zich vier met een segmentboog gesloten kleine vensteropeningen met in het kozijn een vierruits raam. De gevel wordt beëindigd met een houten boeiboord van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot,
De gevel van het rechter gedeelte telt drie bouwlagen opgetrokken in rode baksteen in kruisverband met iets terugliggend voegwerk boven een hoge plint van mangaansteen in identiek verband en voegwerk.
Op de begane grond bevindt zich rechts een deuropening met een paneeldeur en een ongedeeld bovenlicht. Links hiervan bevindt zich een brede vensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en drie ongedeelde bovenramen.
De gehele verdieping is voorzien van een driezijdige erkeruitbouw, die uitkraagt op zware houten consoles. De stijlen op de hoeken van de erker zijn voorzien van opgelegde lijsten die cannelures suggereren. In elk van de drie velden bevinden zich in het kozijn dubbele paneeldeuren met een ongedeeld glaspaneel en boven het kalf een achtruits bovenlicht. Voor de deuren bevindt zich in de deuropening een laag hekje. De erker wordt beëindigd met een rechte iets uitkragende houten dakrand.
Op de tweede verdieping fungeert de erker als balkon, begrenst met een houten hekwerk met ijzeren spijlen. In de gevel bevinden zich twee deuropeningen met dubbele deuren met een vierruits glaspaneel.
De gevel wordt beëindigd met een houten bakgoot, die uitkraagt op consoles.
Linker zijgevel
De topgevel is in vijf bouwlagen opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met iets terugliggend voegwerk. De gevel is voorzien van een hoge gepleisterde plint. Ankers markeren de ligging van de balklaag van de eerste en zolderverdieping en de gordingen en de nok. Langs de gevelrand is de gevel voorzien van vlechtingen.
De begane grond is geheel blind uitgevoerd.
In het geveldeel in aansluiting op de naastgelegen stadspoort bevindt zich een deuropening met een houten deur.
Op de eerste verdieping bevindt zich links een deuropening, waarvoor een betonnen balkon uitkraagt, dat is begrensd door een ijzeren spijlenhekwerk. De deuropening is voorzien van dubbele deuren met een vierruits glaspaneel en een tweelicht-bovenlicht met ongedeelde ramen. Rechts hiervan bevindt zich een kleine vensteropening met een vierruits raam. Geheel rechts bevindt zich een vensteropening met een tweelicht met vierruits ramen.
Op de tweede verdieping bevindt zich een kleine segmentboogvensteropening met een vierruits raam.
Hierboven op zolderniveau bevindt zich een gelijkvormige luikopening, gesloten met een houten luik. Rechts hiervan bevindt zich een over de eerste en de tweede verdieping doorlopende gevelopening met in het kozijn op beide niveaus een deuropening met dubbele houten deuren. Boven het kalf bevindt zich op de eerste verdieping een ongedeeld raam en op de tweede verdieping een vijfruits raam.
Boven de doorlopende gevelopening bevindt zich een houten hijsbalk.
Achtergevel
De gevel is op de begane grond afgedekt door een aanbouw.
De gevel van het linker en het middengedeelte van het pand is over twee en een halve bouwlaag opgetrokken in geelbruine baksteen in kruisverband met platvol voegwerk. Ankers markeren de ligging van de balklaag van de zolderverdieping. De gevel is geheel blind uitgevoerd. De gevel wordt beëindigd met een houten boeiboord van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot.
Aan de linker zijde is de gevel teruggelegd en opgetrokken in rode baksteen in halfsteens verband met platvol voegwerk. Op het niveau van de eerste verdieping staat tegen de gevel een kleine uitbouw met een licht hellend dak. Aan de rechter zijde bevindt zich een deuropening met dubbele deuren met een vierruits glaspaneel en een tweelicht-bovenlicht met ongedeelde ramen.
Op de tweede verdieping bevinden zich lage vensteropeningen met tweeruits stolpramen. Op de zolderverdieping bevinden zich twee vensteropeningen met een T-schuifvenster. De gevel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot.
De gevel van het rechter gedeelte van het pand is opgetrokken in geelbruine baksteen in kruisverband met platvol voegwerk. Ankers markeren de ligging van de balklaag van de zolderverdieping. De gevel is nagenoeg blind uitgevoerd. De gevel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot.
Op de eerste verdieping is de gevel voorzien van een klamp, die is gepleisterd. Op dit niveau bevindt zich een vensteropening met een ongedeeld raam.
Rechter zijgevel
De topgevel is, voor zover niet afgedekt door het buurpand, geheel gepleisterd.
Kap
Het zadeldak is gedekt met gesmoorde verbeterd Hollandse pannen.
In het voor- en achterdakvlak staat een dakkapel met een plat dak.
Beschrijving interieur per bouwlaag
Begane grond
Aan de linker zijde bevindt zich een open portaal met betegelde wanden en een met terrazzo afgewerkte trap naar de verdieping van huisnummer 1.
Het grootste gedeelte van de begane grond betreft een niet ingedeelde verkoopruimte.
Aan de rechter zijde bevindt zich het portaal met de trap naar de eerste verdieping van huisnummer 4.
Eerste verdieping, tweede verdieping
De indeling van beide huisnummers is volledig gewijzigd.
Zolder
De kapconstructie bestaat uit Philibertspanten, waarvan de spantbenen een spitsboog vormen. De spantbenen zijn nabij de nok gekoppeld door een trekplaat. Over de spanten liggen de gordingen en nok, waarover van de muurplaat tot de nok het dakbeschot is aangebracht.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een vermoedelijk 18e eeuws pakhuis in een gebied dat halverwege de 17e eeuw ontstaan is als uitbreiding op de havens.
Architectonische waarde
Het pand is van architectuurhistorisch belang door de herkenbaarheid van het pand als voormalig pakhuis. De erker uit 1923 aan het rechtergedeelte en de kenmerkende verbouwing uit de jaren dertig van het midden- en linkergedeelte zijn van architectuurhistorische waarde door hun kenmerkende stijl en doen geen afbreuk aan het aanzien van het pand. Het pand is van bouwhistorisch belang door de ouderdom van het casco.
Gaafheid
Het pand is van belang door de gaafheid van de hoofdvorm. Het exterieur is deels, het interieur is grotendeels gewijzigd. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelreeks aan de Hooikade en de Korte Engelenburgerkade in beschermd stadsgezicht.
Het pand heeft ensemblewaarde door de ligging tegen de Catharijnepoort en stedenbouwkundige waarde door de markante ligging aan het water van de Oude Maas.
Unieke waarde
Het pand heeft door zijn vermoedelijke ouderdom in architectuur- en bouwhistorisch opzicht een zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122324.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Hooikade 5
- Datering: XVIII
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311CD
Omschrijving
Gepleisterde lijstgevel (XVIII) voor HUIS met schilddak.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Hooikade 11
- Postcode: 3311CD
Omschrijving
Voor de objecten die als 'Beeldbepalend pand' zijn aangewezen is helaas geen redengevende omschrijving beschikbaar.
Publicaties
- Jan Willem Boezeman, Kunstrondje Dordt: Jacob Huijbrecht Hollestelle, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.88 2023.
-
Hooikade 12
- Datering: XVIII
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311CD
Omschrijving
PAND met gepleisterde lijstgevel (XVIII) onder schilddak, waarin dakvenster.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Hooikade 15
- Datering: 1680
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Lodewijk XIV
- Postcode: 3311CD
Omschrijving
PAND, waarvan de gevel deel uitmaakt van het buurpand no 16. Pui met sonsoles (Lodewijk XIV). Schilddak. Achtergevel aan het Maartensgat.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Hooikade 16
- Datering: 1680
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Bouwstijl: Lodewijk XIV
- Postcode: 3311CD
Omschrijving
PAND, waarvan de gevel deel uitmaakt van het buurpand no 15. Pui met sonsoles (Lodewijk XIV). Schilddak. Achtergevel aan het Maartensgat.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links