Hoge Nieuwstraat

Hoge Nieuwstraat 1

Naam: Vader Tijd
Datering: 1728
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Bouwstijl: Lodewijk XIV
Postcode: 3311AH

Opmerking

Als hoekpand is Hoge Nieuwstraat 1 een onderdeel van het Rijksmonument Vlak 2.

Publicaties

Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, Het huis 'Vader Tijd' aan het Vlak te Dordrecht, 2016.
A.C. van den Berg-Trijsburg, Pand Vlak nummer 2, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.3 1997.
Jaap Bouman, Verhalen van Dordrecht 2: Gezichten van Dordrecht, 2010.
Sidney Breidel & Rowan van der Stelt, Verhalen van Dordrecht 43: Slavernijverleden Dordrecht - Patriciërshuis Huis Vader Tijd, 2023.
Herman A. van Duinen, Verhalen van Dordrecht 20: Dieren in de Dordtse binnenstad - Van griffioen tot giraffe, 2010.
Vereniging Oud-Dordrecht, Restauratie van het pand Vlak 2 te Dordrecht, Jaarverslag 1963.
Werkgroep Het Nieuwe Werck, Vader Tijd, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.64 2017.
Het stucwerk plafond van ‘Vader Tijd’, tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.62 2017.

Externe links

Hoge Nieuwstraat 2

Datering: 1892
Oorspronkelijke functie: Horeca met bovenwoning
Bouwstijl: Eclecticisme
Architect: Stok
Postcode: 3311AK

Algemene beschrijving

Voormalig café met bovenwoning, nu atelier met bovenwoning.

Ligging

Gesitueerd in gesloten gevelwanden op de hoek van het Vlak en de Hoge Nieuwstraat, aan beide zijden grenzend aan rijksmonument.

Hoofdvorm

Pand op rechthoekig grondplan in twee bouwlagen met kap.

Bouwgeschiedenis

In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied wordt het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.

Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en op de Nieuwe Haven.

De Hoge Nieuwstraat loopt van de Engelenburgerbrug naar het Vlak. De oudste naam is Hoogstraat, het was de hoogstgelegen straat in dit stadsdeel. Het Vlak is de kade aan de zuidwestzijde van de Wolwevershaven. Toen deze haven in 1616 werd aangelegd, werd de kade Dwarskade genoemd.

Tot het laatste kwart van de 19e eeuw was een bekend schipperscafé gevestigd op de hoek van het Vlak en de Hoge Nieuwstraat. Door een brand moest hele pand herbouwd worden. In 1892 wordt een vergunning verleend voor een plan van architect W. Stok jr. voor de 'wederopbouw van een pand hoek Vlak en Hoogenieuwstraat'. Deze architect is de jongere broer van de Rotterdamse architect J.P. Stok.

Op de begane grond bevindt zich aan de zijde van het Vlak een caféruimte met aansluitend een keuken en een achterkamer. Tussen beide vertrekken ligt de trapopgang naar de bovenwoning. Aan de zijde van de Hoge Nieuwstraat bevindt zich een éénlaags uitbouw met een toilet en een berging. Op de verdieping sluit de trap van de begane grond aan op een korte overloop met aansluitend een gang tegen de linker bouwmuur, die loopt van het toilet aan de rechter zijde tot de woonkamer aan de zijde van het Vlak. Achter de woonkamer ligt een huiskamer (en suite), een kinderkamer en slaapkamer. Aan het rechter uiteinde bevindt zich de keuken. De zolder is niet ingedeeld.

In 1933 wordt de toiletaanbouw aan de zijde van de Hoge Nieuwstraat verwijderd. In de caféruimte wordt een toilet gemaakt.

In 1947 worden op de begane grond wijzigingen doorgevoerd. De keuken wordt bij de caféruimte gevoegd en de achterkamer gaat fungeren als keuken. Tegen de linker bouwmuur wordt een toilet gemaakt.

Beschrijving exterieur per gevel

Voorgevel Vlak

De pui op de begane grond is uitgevoerd in hout. Op een hardstenen neut staan vier houten kolommen, die zijn voorzien van een basement en een Corinthisch-Ionisch fantasiekapiteel, die een geprofileerde puibalk dragen. De kolom aan de rechter zijde is om de hoek doorgezet.

Aan de smalle linker zijde bevindt zich de entree tot de begane grond met in het kozijn een deur met een bossingpaneel en erboven een ongedeeld glaspaneel. Boven het kalf bevindt zich een ongedeeld bovenlicht. De brede rechter zijde is middels een kolom met een afwijkend basement en eenvoudiger kapiteel verdeeld in twee velden. In beide velden bevinden zich in het kozijn dubbele deuren met een bossingpaneel en erboven een ongedeeld glaspaneel. Boven het kalf bevindt zich een ongedeeld bovenlicht.

Boven de puibalk is de gevel opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met gesneden voegwerk. In het metselwerk zijn witte speklagen opgenomen ter hoogte van de wissel- en de bovendorpel en halverwege het onderraam.

De gevel is voorzien van een ondiep casement dat onder de goot is versmald en wordt doorgezet in de Vlaamse gevel. Op de verdieping bevinden zich twee vensteropeningen met een hardstenen lekdorpel en gesloten met een wit geschilderde latei. In de vensteropeningen bevindt zich in het kozijn een schuifvenster met ongedeelde ramen. Boven de latei is in het metselwerk een steens segmentboog opgenomen met hardrode strengperssteen tussen witte aanzetblokken en een witte sluitsteen. Boven de vensteropeningen zijn drie sierankers opgenomen.

De gevel wordt beëindigd met een geprofileerde houten bakgoot met een bewerkte onderrand. In de as is de goot onderbroken door de hoger opgemetselde Vlaamse gevel, beëindigd met vijf treden met een gecementeerde ezelsrug. Op de bovenste trede staat een smeedijzeren piron. Tegen de trapgevel is een houten luifel aangebracht.

In de Vlaamse gevel bevindt zich een rondboogvensteropening met in het kozijn een ongedeeld onderraam en boven het kalf een ongedeeld bovenraam.

Zijgevel Hoge Nieuwstraat

De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met gesneden voegwerk en voorzien van een gepleisterde plint. In het metselwerk zijn witgeschilderde stenen blokken opgenomen ter hoogte van de wisseldorpel en halverwege het onderraam van de gevelopeningen. Op de begane grond is de steens segmentboog in hardrode strengperssteen ingeklemd door identieke blokken. Op de verdieping zijn de vensteropeningen gesloten met een latei, waarboven een steens segmentboog in hardrode strengperssteen in het metselwerk is opgenomen.

Het linker deel van de gevel is blind uitgevoerd.

Op de begane grond bevinden zich van links naar rechts

twee vensteropeningen met in het kozijn een T-schuifvenster;
een deuropening met onder een betonnen latei in het kozijn een paneeldeur. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht;
een vensteropening met in het kozijn een schuifvenster met ongedeelde ramen;
een deuropening met in het kozijn een deur met een bossingpaneel en erboven een ongedeeld glaspaneel. Boven de latei bevindt zich een ongedeeld bovenlicht;
een vensteropening met in het kozijn een T-schuifvenster.

Op de verdieping bevinden zich tweemaal twee vensteropeningen onder een doorlopende latei, met in het kozijn een T-schuifvenster. Aan de rechter zijde bevindt zich een vensteropening met in het kozijn een T-schuifvenster.

Het linker gedeelte van de gevel is iets hoger opgetrokken en wordt beëindigd met een gelijste houten bakgoot met een bewerkte onderrand. Het rechter geveldeel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot.

Kap

Het voorste gedeelte van het pand is voorzien van een afgeknot schilddak gedekt met gesmoorde kruispannen. De nok en kepers zijn afgedekt met lood. Aansluitend daarop ligt evenwijdig aan de Hoge Nieuwstraat een afgeknot zadeldak, waarvan de steile gedeelten zijn gedekt met rode Tuiles-du-Nordpannen. Het vlakke gedeelte is met bitumen afgewerkt.

In het rechter dakvlak staan twee dakkapellen met een plat dak, met aan de voorzijde in het kozijn een vierruits raam.

Beschrijving interieur per bouwlaag

Geen opname.

Waardering

Cultuurhistorische waarde

Het hoekpand is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een laat 19e-eeuws woon-/werkpand in de binnenstad, gebouwd in eclectische stijl.

Architectonische waarde

Het hoekpand is van architectuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van een pand gebouwd in eclectische stijl en kenmerkend door de rijke detaillering van de gevel aan de zijde van het Vlak. De pui en de Vlaamse gevel zijn nog geheel in originele staat. Tevens is het pand van belang als een van de zeldzame werken van de architect W. Stok jr.

Gaafheid

Het pand is van belang vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur. De bouwkundige staat is goed.

Situering

Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als bijzonder onderdeel van de gevelreeks aan het Vlak en de Hoge Nieuwstraat in het beschermde stadsgezicht, vanwege de prominente ligging aan het Vlak en de Wolwevershaven en als hoekbeëindiging van het Vlak en de Hoge Nieuwstraat.

Bijlage

9122317.pdf (opent in een nieuw venster)

Hoge Nieuwstraat 3

Naam: Mayerling
Datering: 1870
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Architect: Veth
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met rijk versierde lijstgevel (XIX c) met rondboogvensters, voorzien van geschroefde railtjes. Attiek. Hardstenen souterrain.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Publicaties

Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Koetshuizen en mestputten, bulletin Achter de Blauwpoort nr.2 2004.

Externe links

Hoge Nieuwstraat 4-6

Datering: XIX-c
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AK

Omschrijving

Pand met lijstgevel (XIX c).

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en oudheidkundige waarde.

Publicaties

Angenetha Balm en J.W. Boezeman, Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck: De bewoningsgeschiedenis van de huizen Nieuwehaven 4-5 en Hoge Nieuwstraat 4-6 te Dordrecht, 2007.
Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.
Vereniging Oud-Dordrecht, Dordtse stenen kunnen nog meer vertellen: Eerste stenen in Binnenstad en 19de-eeuwse Schil, Jaarboek 2020.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Achter de gevel van Hoge Nieuwstraat 4-6, bulletin Achter de Blauwpoort nr.1 2004.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 1), bulletin Achter de Blauwpoort nr.20 2007.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 2), bulletin Achter de Blauwpoort nr.21 2007.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 3), bulletin Achter de Blauwpoort nr.22 2008.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 4), bulletin Achter de Blauwpoort nr.23 2008.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 5), bulletin Achter de Blauwpoort nr.24 2008.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 6), bulletin Achter de Blauwpoort nr.26 2008.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", Pakhuizen en Goudleerkamers op het Nieuwe Werck (deel 7), bulletin Achter de Blauwpoort nr.27 2008.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 5-7

Datering: XIX-c
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met lijstgevel (XIX c).

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 8-10

Datering: XIX-c
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AK

Omschrijving

PAND met lijstgevel (XIX c) met gepleisterde middenrisaliet en zijpilaster.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 9

Datering: 1817
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met lijstgevel met oorspronkelijke pui, waarboven twee verdiepingen. Schuiframen, bovenlicht. In de kroonlijst gedateerd MDCCCXVII.

Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 11

Datering: XVII
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met gepleisterde trapgevel ter breedte van een vensteras (XVII). Boven de verdiepingsvensters geprofileerde ontlastingsbogen. Sierankers. Pui goed bewaard (XVIII), geprofileerde puibalk.

Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Publicaties

Werkgroep "Het Nieuwe Werck", De oudste gevels op het Nieuwe Werck, bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 12

Datering: XIX-c
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AK

Omschrijving

PAND met lijstgevel (XIX c) met zijpilaster.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 13

Datering: XVIII
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met gepleisterde puntgevel (XVIII) ter breedte van een vensteras. Geprofileerde puibalk. Sierankers.

Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 15

Datering: XVIII
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met lijstgevel voor huis (XVIII) met in de gevel oude tweelichtskozijnen en roedenverdeling.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 17

Datering: XIX-a
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met eenvoudig lijstgeveltje XIX A. Geprofileerde puibalk.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 19

Datering: XIX-A
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met eenvoudig lijstgeveltje XIX A.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 21

Datering: XIX-A
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met eenvoudig lijstgeveltje XIX A. In het verdiepingsvenster roedenverdeling in stijl XVIII.

Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 29-31

Datering: XVII
Oorspronkelijke functie: Woonhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAND met in XIX tot puntgevel gewijzigde trapgevel (XVII) met boven de vensters van de verdiepingen geprofileerde geblokte ontlastingsbogen. In de toog van het zoldervenster bovendien nog vlechtwerk. Onder de top een waterlijst. Gevelsteen, sierankers, vergaarbak, waarop ster- en klaverblad-versiering.

De achtergevel heeft eveneens getoogde vensters met in de verdieping oude kruiskozijnen.

Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.

Publicaties

Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.
Werkgroep "Het Nieuwe Werck", De oudste gevels op het Nieuwe Werck, bulletin Achter de Blauwpoort nr.4 2005.

Externe links

monumentenregister.cultureelerfgoed.nl

Hoge Nieuwstraat 34

Postcode: 3311AK

Omschrijving

Voor de objecten die als 'Beeldbepalend pand' zijn aangewezen is helaas geen redengevende omschrijving beschikbaar.

Hoge Nieuwstraat 37-39

Naam: Het Lam
Datering: 1706
Oorspronkelijke functie: Pakhuis
Postcode: 3311AH

Omschrijving

PAKHUIS "Het Lam". Brede gevel, bestaande uit een gedeelte onder een kroonlijst en een gedeelte met hoge puntgevel waarop windvaan (XVIII a). Hijsluik met fronton. In de gevel twee rondbogige poortjes, op een waarvan 1706, op de andere een lam.

Aan de Binnen Walevest (nr 40-46) monumentale achtergevels; een brede gevel tussen twee smallere gedekt door kroonlijsten.

Oorspronkelijk brouwerij.

Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.

Publicaties

Architectenburo Luthi, Van Pakhuis tot Woonhuis: de verbouwing van 't Lam tot 15 woningen, 1992.
H.A. van Duinen & C. Esseboom, Water wordt een feest zodra het bij de brouwer is geweest: Dordtse brouwerijen door de eeuwen heen, Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2007.
Vereniging Oud-Dordrecht, Een steengoed verhaal: Dordtse gevelstenen spreken verder, Jaarboek 2019.