Douwe Aukesstraat

• Douwe Aukesstraat 1 en 3
  • Naam: De Albatros & De Fontein
  • Datering: 1958
  • Oorspronkelijke functie: Schoolgebouw
  • Bouwstijl: Functionalisme
  • Postcode: 3317AM
   

  Algemene beschrijving

  Twee schoolgebouwen voor lager onderwijs, Douwe Aukesstraat 1 betreft 'De Albatros' (openbaar primair onderwijs), nummer 3 huisvest dislocatie van 'De Fontein' (Christelijke school voor basisonderwijs). De schoolgebouwen zijn vrijwel identiek; door moderniseringen zijn er enkele verschillen in de panden.

  Ligging

  De twee schoolgebouwen staan in de wijk Wielwijk op een groot, open terrein dat begrensd wordt door de Van Gendtstraat (noord), de Maarten Harpertsz. Trompweg (oost), de Douwe Aukesstraat (zuid) en twee percelen (west). De twee vrijstaande panden liggen ten zuiden van het terrein aan de Douwe Aukesstraat. Aan de noordzijde van het terrein bevinden zich twee lage gebouwen waarin kleuterscholen zijn gevestigd, deze vallen buiten de waardering.

  Hoofdvorm

  Het pand bestaat uit een hoofdvolume in twee bouwlagen op een rechthoekige plattegrond, met ten westen een naar voren uitstekend volume op rechthoekige plattegrond in één bouwlaag en met ten oosten een naar voren uitstekend kubusvormig volume in één bouwlaag.

  Bouwgeschiedenis

  De scholen zijn gebouwd als onderdeel van de naoorlogse stadsuitbreiding Wielwijk. Na de Tweede Wereldoorlog was er een grote woningnood in Nederland en veel woningen moesten tegen zo laag mogelijke kosten gerealiseerd worden. In de uitbreidingsplannen stond de wijkgedachte centraal; zo heeft elke wijk in Dordrecht-West een duidelijk hart met winkels en voorzieningen. Het idee van licht, lucht en ruimte komt in de ontwerpen terug met de toepassing van onder andere brede groenstroken, pleinen en tuinen.

  Het stedenbouwkundig ontwerp voor Wielwijk van architect Wim Wissing van het bureau Van Tijen en Maaskant gaat uit van vier woonbuurten (kwadranten), gegroepeerd rond het centrale Admiraliteitsplein, waar de voorzieningen zich bevinden. De scholen zijn gesitueerd tegenover dit plein. Het gehele stadsuitbreidingsplan werd tussen 1956 en 1969 gerealiseerd.

  De scholen zijn in 1958 ontworpen door de Dienst Openbare Werken en Volkshuisvesting. Het zijn karakteristieke voorbeelden van de wederopbouwprincipes: ruime doorzonlokalen, gelegen aan een groot plein en temidden van het groen. De panden hebben geen ingrijpende veranderingen ondergaan.

  In 1988 is een kleine uitbreiding aan de westvleugel gerealiseerd bij de school op nummer 3, geheel in de stijl van het pand.

  Beschrijving exterieur per gevel

  Het metselwerk van de gevels is uitgevoerd in een geelgrijze handvormsteen in kettingverband met iets verdiepte voeg. Gemetselde vlakken zijn voorzien van een lage plint in donkere handvorm klinkers. De gevel van nummer 3 is gereinigd, zodat nu een groot kleurverschil tussen beide panden te zien is. Alle volumes worden beëindigd door een betonnen latei onder fors dakoverstek. Het overstek is afgewerkt met een houten boeiboord en mastiekschroot.

  Alle vensteropeningen zijn voorzien van gele raamdorpelstenen.

  Voorgevel - noord

  De voorgevel bestaat van links naar rechts uit de gevel van het naar voren toe gebouwde volume, de gevel van het hoofdvolume, bestaande uit zeven traveeën, en door een gang verbonden, de gevel van de vleugel aan de westzijde.

  De gevel van het volume links heeft direct onder de latei drie vensteropeningen, gescheiden door een muurdam. De openingen zijn voorzien van een kozijn met dicht paneel (nummer 3) of raam (nummer 1).

  In de linkertravee van het hoofdvolume bevindt zich de ingang, bestaande uit dubbele deuren in een omlijsting van sierbeton en een trede met betegeld bordes. Op het niveau van de verdieping zijn acht kleine, vierkante ramen, in een omlijsting van lichtgrijze sierbeton. De ramen zijn in verspringend patroon aangebracht in drie vensterassen.

  Geheel rechts is een pilaster in baksteen tot aan onderzijde latei.

  De tweede, vierde en zesde travee zijn identiek. Op beide niveaus zijn identieke raampartijen, links bestaande uit een grote vensteropening met houten kozijn voorzien van een kalf en stijl. Links van de stijl een driedeling van het raam met in het midden een draaiend deel. Rechts van de stijl een groot vast raam boven het kalf. Naast een muurdam rechts een vensteropening voorzien van houten kozijn met kalf en twee vaste ramen. De borstweringen onder de ramen, als ook het gevelgedeelte tot aan latei zijn voorzien van een specielaag met een bekleding van chromolith (gelaagde pleister). In het chromolith zijn betegelde vlakken opgenomen in gele, blauwe en witte mozaïeksteentjes. Het chromolith is later geschilderd; de kleurstelling van beide panden is verschillend. Achter deze geveldelen bevindt zich de gang.

  De derde, vijfde en zevende travee zijn identiek en verspringen naar voren. Op beide niveaus bevinden zich vier vensteropeningen, gescheiden door een muurdam. Het houten kozijn wordt gescheiden door een kalf met onder een kantelraam. Achter deze gevels bevinden zich de toiletgroepen.

  Rechts naast het hoofdvolume bevindt zich een lage bouwmassa met direct onder de betonnen latei een houten kozijn voorzien van een deur met aan weerszijden ramen verdeeld door roeden. Voor de deur bevindt zich een bordes met trede in gele tegels. Bij nummer 1 is deze gevel dichtgezet met houten schotten en een nooddeur.

  De westvleugel met één lokaal is ver naar voren uitgebouwd. De voorgevel is geheel blind uitgevoerd met enkele koppen van geglazuurde handvormsteen in verspringend patroon.

  Rechterzijgevel west

  Direct onder de latei zijn gescheiden door een muurdam een smal en een breed stalen kozijn aangebracht met stalen ramen. Het linkerraam is verdeeld in een boven- en onderraam met daartussen drie te openen ramen. Het rechterraam is in vieren gedeeld met bovenramen. Sommige bovenramen kunnen gekanteld worden. Onder het linkerraam is een bloembak aangebracht in glad gepolijst sierbeton. De borstwering is uitgevoerd in chromolith, identiek aan voorgevel. Achter het volume van het lokaal bevindt zich de geheel blind uitgevoerde gevel van het hoofdvolume, voorzien van nooduitgang en brandtrap.

  Bij nummer 3 is het lokaal uitgebouwd naar achteren toe. In deze zijgevel bevindt zich hier een extra raam.

  Achtergevel zuid

  De achtergevel bestaat uit de gevel van de westvleugel, de gevel van de gang, de gevel van het hoofdvolume en de gevel van het volume in één bouwlaag.

  De gevel van het leslokaal heeft direct onder de latei een vensteropening voorzien van een kozijn door roeden verdeeld. Bij nummer 3 is de gevel van de uitbouw identiek aan origineel uitgevoerd. De gevel van de naar achter gelegen bouwmassa van de gang is geheel blind uitgevoerd.

  De achtergevel van het hoofdvolume, waar de leslokalen gesitueerd zijn, heeft op beide niveaus een repeterende gevelindeling van drie maal twee stalen kozijnen, zoals beschreven bij de zijgevel van het leslokaal. De betonkolommen tussen het smalle en brede kozijn zijn bekleed met een gele, geglazuurde handvormsteen. De bredere betonkolommen, gelegen tussen de lokalen, zijn bekleed met een donkere handvormsteen. Onder elk smal kozijn bevind zich een betonnen bloembak. De borstweringen zijn uitgevoerd in chromolith identiek aan voorgevel. Naast het meest rechterkozijn bevindt zich een fors naar voren en boven het dak uitstekende schoorsteen, gemetseld in een donkere Limburgse steen. Naast de schoorsteen is de gevel van het trappenhuis, van boven naar beneden voorzien van kleine, vierkante ramen, in een omlijsting van lichtgrijze sierbeton. De ramen zijn in verspringend patroon aangebracht in drie vensterassen.

  De gevel van het volume in één bouwlaag heeft rechts direct onder de latei een raam met chromolith borstwering.

  Zijgevel oost

  De gevel van het lage volume heeft links direct onder de latei een raam. De borstwering is hier uitgevoerd in siermetselwerk van een donkere handvormsteen. Rechts bevindt zich een kozijn, voorzien van dicht paneel.

  De zijgevel van het achterliggende hoofdvolume bestaat links uit vierkante ramen bij het trappenhuis identiek aan achtergevel. Het overige deel van de gevel is blind uitgevoerd.

  Dak

  De platte daken van de volumes zijn tijdens de bouw bedekt met asfaltpapier. Het is niet bekend of de dakbedekking ooit vernieuwd is.

  Beschrijving interieur

  Achter de dubbele deuren van de entree bevindt zich de hal die op beide verdiepingen rechts de gang ontsluit naar de drie leslokalen aan de zuidzijde, en de uitgebouwde toiletgroepen aan de voorzijde. Aan het eind van de gang bevindt zich op de begane grond nog een lokaal. Tegenover de entree is de trap, uitgevoerd als bordestrap met twee steektrappen. Links op de begane grond bevindt zich de kamer van het hoofd, met aan de voorzijde een berging.

  Het interieur van beide panden is vrijwel ongewijzigd. Nummer drie is iets meer gemoderniseerd. In beide panden zijn de plafonds voorzien van een systeemplafond.

  Trappenhuis, hal en gangen

  De trap is uitgevoerd in treden van lichtgrijze sierbeton met een lichtgrijs betegeld bordes en voorzien van een stalen balustrade. De vloeren van de hal en gangen zijn betegeld met een dubbel hardgebakken tegel in een lichtgrijze kleur met plinten van donkergrijze tegels. In de wand tussen gang en leslokaal is een groot kozijn opgenomen, zodat de lokalen ook via de noordzijde licht krijgen. De toiletgroepen zijn in originele staat.

  Leslokalen

  De ruime lokalen hebben over de volle breedte daglichttoetreding door de stalen ramen aan de achtergevel. De binnenkozijnen zijn aan de lokaalzijde voorzien van gele, geglazuurde tegels. In de meeste lokalen zijn de originele kasten van het voormalige schoolbord nog aanwezig.

  Beschrijving tuin

  Aan de voorzijde van beide schoolgebouwen bevindt zich een groot plein bestraat met grijze stoeptegels en door banden van donkere en lichte steen in vlakken verdeeld. Aan de achterzijde is een groenstrook waarin ter hoogte van nummer 1 een aantal volwassen bomen.

  Waardering

  Cultuurhistorische waarde

  De panden zijn van cultuurhistorisch belang als voorbeeld van schoolgebouwen die in de wederopbouwperiode gerealiseerd zijn. De scholen zijn van cultuurhistorisch belang als (voormalige) buurtscholen in de stadsuitbreiding Wielwijk.

  Architectonische waarde

  De panden zijn van architectuurhistorisch belang door het ontwerp, de detaillering en het materiaalgebruik van het exterieur. Karakteristiek voor de panden zijn de fraaie gevelgeleding, de verbijzondering van het trappenhuis, de grote stalen raampartijen van de leslokalen, de verspringende volumes en de grote variëteit in gebruik van baksteen, beton en geglazuurde steen.

  De panden zijn van architectuurhistorisch belang door het vrijwel gave interieur, waaronder de hal met trappenhuis, de betegelde gangen met grote raampartijen in de wanden aan de lokalen, de ruime en lichte leslokalen en diverse betimmeringen.

  De panden zijn van architectuurhistorisch belang als uitzonderlijk goed bewaard gebleven voorbeelden van scholen, gebouwd in een stijl die typerend is voor de wederopbouw.

  Situering

  De panden hebben grote ensemblewaarde in relatie tot elkaar en met het aan de voorzijde gelegen schoolplein en de tegenover de scholen gebouwde dependances. Het terrein is middenin het groen gesitueerd. De vrijstaande panden hebben grote stedenbouwkundige waarde als zorgvuldig gepositioneerde voorzieningen in het hart van de woonwijk.

  Gaafheid

  De panden zijn van belang door de gaafheid van het complex. Zowel exterieur als interieur zijn vrijwel geheel origineel. De bouwkundige staat is redelijk tot goed.

  Unieke waarde

  De panden hebben een zeldzaamheidswaarde in architectonisch en stedenbouwkundig opzicht. Deze in oorspronkelijke staat bewaard gebleven wederopbouwscholen zijn inmiddels uniek in Dordrecht.

  Bijlage

  • 
    9122707.pdf (opent in een nieuw venster)

  ---