Binnen Walevest
-
Binnen Walevest 2-4
- Datering: 1860-1867
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Bouwstijl: Neoclassicisme
- Architect: Veth
- Postcode: 3311AB
Algemene beschrijving
Dubbel pand met een bedrijfsruimte op de begane grond en twee bovenwoningen.
Ligging
Gesitueerd in een gesloten gevelwand aan de Binnen Walevest, grenzend aan en oorspronkelijk deel uitmakend van het hoekpand Vlak 1, rijksmonument en tegenwoordig vestiging van de sociëteit Amicitia.
Hoofdvorm
Dubbel pand op een rechthoekig grondplan in drie bouwlagen met een zeer vlakke kap.
Bouwgeschiedenis
In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven. Het nieuwe gebied werd het Nieuwe Werck genoemd. Deze naam raakte in onbruik nadat tegen de oostkant in de 17e eeuw de Wolwevershaven werd gegraven. Vanaf die tijd is het Nieuwe Werck samen met de Wolwevershaven geen schiereiland meer, maar een eiland.
Voor de houthandel was de aanleg van de Nieuwe Haven een uitkomst. Al voor 1500 was hier sprake van handel in hout. Vanaf 1576 begon de stad met de verkoop van kavels grond aan particulieren. Men begon aan de westzijde, bij de Blauwpoort en het duurde tot 1620 tot het Vlak bereikt was en het hele gebied was verkaveld. De eerste bewoners en gebruikers vestigden zich in de Hoge Nieuwstraat en aan de Nieuwe Haven. Huizen die aan de (Binnen) Walevest stonden waren hoogstwaarschijnlijk achterhuizen van de panden aan de noordzijde van de Hoge Nieuwstraat. Rond 1635 stonden er 30 huijskens aan de Walevest.
Op de kadastrale kaart van 1832 is te zien dat het huidige Binnen Walevest 2 kadastraal gezien toen nog onderdeel uitmaakte van het hoekpand op het Vlak. Tot 1862 was aan het Vlak een manufacturenwinkel gevestigd. Dit werd gesloopt en tussen 1870 en 1876 werd het veel ruimere pand Vlak 1 gebouwd als winkelruimte en magazijnen voor de firma J.P. Wijers, waar ook het perceel van Binnen Walevest 4 nu deel van uitmaakt. Het ontwerp is van de Dordtse architect Huibert Willem Veth (1833-1909). Aan het begin van de 20e eeuw nam J.A.M. Simons het pand over die er nog enkele jaren de Dordtse Manufactuurhandel dreef. In 1913 wordt het pand verbouwd tot kantoorgebouw. Tegenwoordig is de sociëteit Amicitia gevestigd op Vlak 1. Bij de verbouwing van 1913 wordt o.a het markante trappenhuis van Vlak 1 gewijzigd, en worden de gehele begane grond en eerste verdieping ingericht als kantoorruimte. Op de tweede verdieping wordt een bovenwoning gecreëerd (het huidige Binnen Walevest 4).
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De gevel is opgetrokken in licht bruingele baksteen in kruisverband met platvol voegwerk. Op de eerste en tweede verdieping loopt dit metselwerk halverwege door in de zijgevel van Vlak 1.
Aan de linker zijde bevindt zich een onder een ijzeren kokerligger een brede deuropening met de toegang naar de bedrijfsruimte. Hierin bevindt zich een vierdelige houten deur met dichte onderpanelen, een ongedeeld glaspaneel in het midden en een zesruits glaspaneel bovenin. Boven het kalf bevindt zich een vierlicht met tweeruits ramen. In de dagkanten van de opening zijn hardstenen blokken opgenomen.
Rechts hiervan bevinden zich twee met een anderhalfsteens segmentboog gesloten deuropeningen. In de linker deuropening bevindt zich in het kozijn een paneeldeur met twee bossingpanelen onderin en erboven vier ongedeelde glaspanelen achter een gietijzeren rooster. Boven het kalf bevindt zich een tweeruits bovenlicht met voor het glas een gietijzeren rooster. In de rechter deuropening bevindt zich in het kozijn een paneeldeur met vier bossingpanelen en erboven twee ongedeelde glaspanelen. Boven het kalf bevindt zich een tweeruits bovenlicht.
Op de eerste verdieping bevinden zich vier met een anderhalfsteens segmentboog gesloten vensteropeningen. Boven de hardstenen lekdorpel bevindt zich in het kozijn een schuifraam met een ongedeeld onderraam en een tweeruits bovenraam met een glas-in-loodvulling.
Op de tweede verdieping bevinden zich van links naar rechts:
- een met een anderhalfsteens segmentboog gesloten ondiep casement met aan de onderzijde een hardstenen lekdorpel;
- een oorspronkelijke luikopening, waarvan de luiken zijn geopend en vervangen door lage luiken als doorvalbeveiliging voor de erachter gesitueerde loggia. Boven de opening bevindt zich een hijsbalk in profielijzer;
- een met een anderhalfsteens segmentboog gesloten ondiep casement met aan de onderzijde een hardstenen lekdorpel;
- met een anderhalfsteens segmentboog gesloten vensteropening, met boven de hardstenen lekdorpel in het kozijn een schuifraam met een vierruits onderraam en een tweeruits bovenraam.
De gevel wordt beëindigd met een gelijst boeiboord van de op het muurwerk gesitueerde goot.
Achtergevel
Geen opname.
Rechter zijgevel
De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met platvol voegwerk. De gevel is grotendeels afgedekt door het buurpand en blind uitgevoerd. Het muurwerk is beëindigd met een gelijst houten boeiboord van het dak.
Kap
De panden zijn voorzien van een gezamenlijk asymmetrisch zadeldak, met de nok evenwijdig aan de straat.
Beschrijving interieur per bouwlaag nr 4
Begane grond
Achter de entree bevindt zich een ruimte met een marmeren vloer en een stucplafond met een kantlijst. Onder de trap naar de verdieping bevindt zich een ruimte overwelfd met gemetselde troggewelven tussen profielijzeren liggers.
Tweede verdieping
De trap sluit met een bovenkwart aan op een portaal met aansluitend een gang tegen de achtergevel. Aan het uiteinde van de gang bevindt zich in de vloer een liggend raam naar de eerste verdieping en erboven een daklicht.
Aan de zijde van de Binnen Walevest liggen achtereenvolgens:
- een zolderruimte met zicht in de kap;
- een kamer, nu in gebruik als loggia. In het plafond bevindt zich een (dichtgezet) daklicht;
- een kamer;
- een kamer met een eenvoudig stucplafond;
- een kamer met een compleet glazen plafond met een vulling van glas-in-lood, waarboven een daklicht.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van 19e-eeuwse utilitaire bouw in de binnenstad en als onderdeel van een grootschalig winkelbedrijf.
Architectonische waarde
Het pand is van architectuurhistorisch belang vanwege het ontwerp in relatie met het monumentale pand Vlak 1 en als onderdeel van het oeuvre van de architect H.W. Veth.
Gaafheid
Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur. De bouwkundige staat is redelijk tot goed.
Situering
Het pand heeft ensemblewaarde als bijzonder onderdeel van de gevelreeks aan de Binnen Walevest in het beschermde stadsgezicht en vanwege de architectonische en voorheen functionele relatie met het rijksmonument Vlak 1.
Unieke waarde
Het pand heeft in typologisch opzicht een bepaalde zeldzaamheidswaarde.
Bijlage
-
9122285.pdf (opent in een nieuw venster)
-
Binnen Walevest 6
- Postcode: 3311AB
Omschrijving
Voor de objecten die als 'Beeldbepalend pand' zijn aangewezen is helaas geen redengevende omschrijving beschikbaar.
-
Binnen Walevest 22
- Naam: Huis met de Schelp
- Datering: 1800
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AB
Omschrijving
PAND met lijstgeveltje met oorspronkelijke pui, ca. 1800, en boven het venster van de verdieping een renaissance schelpnis (XVII a). Op de kroonlijst twee granaatappels.
Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Binnen Walevest 24
- Datering: XVII
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AB
Omschrijving
PAND met puntgeveltje met vlechtingen (XVII).
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Externe links
-
Binnen Walevest 25-29
- Naam: Sociëteit De Harmonie
- Datering: XIX-c
- Oorspronkelijke functie: Verenigingsgebouw
- Postcode: 3311AA
Omschrijving
De sociëteit vormt met de tegenover de hoofdgevel gelegen hoekpanden van de Veersteiger een geheel.
Gepleisterd GEBOUW (XIX c) bestaande uit een langgerekt middendeel met fronton tussen twee hoger opgetrokken zijrisalieten, waartegen balkons op consoles. Gietijzeren balkonhekken. De façade van het uit een parterre en verdieping bestaande gebouw richt zich naar de Veersteiger.
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, Het Nieuwe Werck (deel 1): Historisch huizenonderzoek Veersteiger, Blauwpoortsplein, Buiten- en Binnen Walevest, 2023.
Externe links
-
Binnen Walevest 26-28
- Postcode: 3311AB
Omschrijving
Voor de objecten die als 'Beeldbepalend pand' zijn aangewezen is helaas geen redengevende omschrijving beschikbaar.
-
Binnen Walevest 40, 42, 44, 46
- Naam: Het Lam
- Datering: 1706
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AB
Opmerking
Als achterhuis zijn Binnen Walevest 40 t/m 46 een onderdeel van het Rijksmonument Hoge Nieuwstraat 37-39.
Publicaties
- Architectenburo Luthi, Van Pakhuis tot Woonhuis: de verbouwing van 't Lam tot 15 woningen, 1992.
Externe links
-
Binnen Walevest 98
- Naam: De Suikerfabriek 1733
- Datering: XVII
- Oorspronkelijke functie: Pakhuis
- Postcode: 3311AB
Opmerking
Als achterhuis is Binnen Walevest 98 een onderdeel van het Rijksmonument Hoge Nieuwstraat 119.
Publicaties
- Loet Megens, Suikerraffinaderij Batlus & Companie / Suikerraffinaderij P.D. Backer & Zoon / Pakhuis Zeelust / Dordrechts Vrij Entrepot Hoge Nieuwstraat 117-119-121/Binnen Walevest 98 te Dordrecht, 2007.
- Kees Sigmond & Sjoerd de Meer, Een zoete belofte: Suikernijverheid in Dordrecht (17de-19de eeuw), Jaarboek Vereniging Oud-Dordrecht 2012.
Externe links
-
Binnen Walevest 106
- Datering: XVIII
- Oorspronkelijke functie: Woonhuis
- Postcode: 3311AB
Omschrijving
HOEKPAND Hoge Nieuwstraat. Pand op onregelmatige plattegrond. Het linker gedeelte draagt een zadeldak; het rechter is hoger opgetrokken en heeft een puntgevel. Deurtje en venster XVIII. Uitbouw hoek Hoge Nieuwstraat: venster met luik (XVIII).
Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Opmerking
Vroeger inclusief adres Hoge Nieuwstraat 143.
Externe links
-
Binnen Walevest 157, 159, 161, 163, 165
- Naam: In Vino Veritas
- Datering: 1900
- Oorspronkelijke functie: Woon-bedrijfspand
- Architect: Tenenti
- Postcode: 3311AA
Opmerking
Binnen Walevest 157, 159, 161, 163 en 165 zijn een onderdeel van het Rijksmonument Buiten Walevest 5-6.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, Het Nieuwe Werck (deel 1): Historisch huizenonderzoek Veersteiger, Blauwpoortsplein, Buiten- en Binnen Walevest, 2023.
- Kees Sigmond, Carel Tenenti: schoorsteenveger of architect?, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.1 2013.
Externe links