Gemeentelijke monumenten

Achterhakkers 74 en 75

  • Datering: 1900
  • Oorspronkelijke functie: Kantoorpand
  • Bouwstijl: Jugendstil
  • Postcode: 3311JA

 

Algemene beschrijving

Bedrijfscomplex.

Ligging

Het object is gelegen in de 19e eeuwse schil in een nagenoeg gesloten gevelwand.

Hoofdvorm

Complex met een kantoorgebouw annex pakhuis in twee bouwlagen met kap evenwijdig aan de straat, aan de achterzijde haaks hierop twee vleugels (bedrijfsruimte) in twee bouwlagen met kap aan weerszijden van een smalle binnenplaats. Het complex wordt aan de achterzijde afgesloten door een laagbouw in twee bouwlagen, waarvan één in de kap, evenwijdig aan het kantoorgebouw.

Bouwgeschiedenis

In het eerste kwart van de twintigste eeuw moet het kantoorgebouw annex pakhuis aan het Achterhakkers zijn gebouwd.

Beschrijving exterieur per gevel

Voorgevel

De gevel in twee, deels drie, bouwlagen is, boven de hoge met hardstenen platen beklede plint, opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een geknipte voeg. Speklagen in drie metselgangen rode strengperssteen zijn opgenomen ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters en een dito blokje ter hoogte van de wisseldorpel.

Het middengedeelte van de gevel is als risaliet iets vooruitgeschoven en als Vlaamse gevel hoger opgetrokken. Het risaliet is vanaf de eerste verdieping voorzien van een ondiep casement dat onder de dakrand is gesloten met een ijzeren latei op hardstenen kraagstenen. Het risaliet is beëindigd met een op houten klossen uitkragende houten dakrand tussen hoger opgetrokken muurdammen met een hardstenen bekroning op de hoeken. Sierankers zijn aangebracht ter hoogte van de zoldervloer.

Halverwege de eerste verdieping is aan de zijkanten van de gevel op een hardstenen kraagsteen een pilaster uitgebouwd, die boven de goot als muurdam met een hardstenen bekroning is opgetrokken. Onder de goot zijn de pilasters middels een steens segmentboogfries op hardstenen kraagstenen verbonden met het risaliet. De zijgedeelten van de gevel aan weerszijden van het risaliet worden beëindigd met een op houten klossen uitkragende houten bakgoot. Op de goot staat een ijzeren hekwerk van buisprofiel.

Op de begane grond zijn de gevelopeningen gesloten met een hardstenen latei op dito blokken in de dagkanten. In de vensteropeningen ligt een hardstenen lekdorpel. Boven de latei is in de gevel een steens segmentboog in rode strengperssteen opgenomen. Aan de linker zijde bevindt zich terugliggend in de gevel een deuropening met in het kozijn een gemoderniseerde deur. Voor de deur ligt een stoep van drie hardstenen treden.

Rechts hiervan bevindt zich een brede vensteropening met een drielicht met een breed middengedeelte en smalle zijgedeelten. Hierin bevinden zich ongedeelde ramen.

In de as van het pand bevindt zich een hoge doorgang, gesloten met een ijzeren latei op hardstenen kraagstenen. De doorgang is gesloten met een moderne roldeur.

Rechts hiervan bevindt zich een brede vensteropening met een drielicht met een breed middengedeelte en smalle zijgedeelten. Hierin bevinden zich ongedeelde onderramen en een vijftienruits (midden) respectievelijk zesruits (zijkanten) bovenraam.

Geheel rechts bevindt zich terugliggend in de gevel een deuropening met in het kozijn een gemoderniseerde deur en een tweelicht met ongedeelde ramen. Voor de deur ligt een stoep van drie hardstenen treden.

De vensteropeningen op de eerste verdieping zijn gesloten met een steens segmentboog in rode strengperssteen tussen hardstenen aanzetblokken. In de vensteropeningen ligt een lekdorpel van geglazuurde lekdorpelstenen. De zwik is uitgevoerd in metselwerk. Aan de linker zijde bevinden zich drie, van elkaar door een anderhalfsteens muurdam gescheiden, vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld raam. In de as van het pand bevindt zich een deuropening met in het kozijn dubbele deuren met een klein glaspaneel en erboven een tweelicht met zesruits ramen.

Aan de rechter zijde bevinden zich drie, van elkaar door een anderhalfsteens muurdam gescheiden, vensteropeningen met in het kozijn een gemoderniseerde invulling met een tweeruits onderraam en boven het kalf een ongedeeld bovenraam. In het risaliet bevindt zich op zolderniveau een deuropening met in het kozijn dubbele deuren met een klein glaspaneel. Aan de bovenzijde kraagt een ijzeren hijsbalk uit.

Aan de rechter zijde is de doorgang naar het achterterrein afgesloten met een smeedijzeren hekwerk.

Linker zijgevel (vleugel aan de straat)

De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een platvolle voeg. Ankers markeren de ligging van de balklagen.

De gevel is tot ongeveer het zolderniveau afgedekt door het buurpand.

Op zolderniveau bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld raam.

Linker zijgevel (vleugel aan de achterzijde)

De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een platvolle voeg. De gevel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot. De gevelopeningen zijn gesloten met een steens segmentboog. De zwik is gecementeerd. In de vensteropeningen ligt een rollaag als lekdorpel. Ankers markeren de ligging van de balklagen.

In de gevel bevinden zich op twee niveaus twaalf vensteropeningen met gemoderniseerde vensters met een ongedeeld raam onder en boven het kalf.

Aan de rechter zijde bevindt zich een één-, deels tweelaags tussenlid met op de begane grond een deuropening met een vlakke deur. Op de verdieping bevindt zich een vensteropening met een tweelicht met ongedeelde ramen.

Achtergevel

De gevel in twee bouwlagen is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een platvolle voeg. De gevel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot. De gevelopeningen zijn gesloten met een steens segmentboog. De zwik is gecementeerd. In de vensteropeningen ligt een rollaag als lekdorpel.

De gevel is voor een gedeelte afgedekt door de vleugel aan de achterzijde.

Links hiervan bevindt zich op de begane grond een vensteropening met in het tweelicht een ongedeeld onderraam en een negenruits bovenraam.

Op de verdieping bevindt zich een vensteropening met in het tweelicht ongedeelde onder- en bovenramen.

Rechts van de vleugel bevindt zich op de begane grond een vensteropening met een gemoderniseerde invulling met een ongedeeld onderraam en erboven een tweelicht met ongedeelde ramen. Aan de rechter zijde bevindt zich een gecombineerde venster- en deuropening met een gemoderniseerde invulling.

Op de eerste verdieping bevindt zich een vergrote vensteropening onder een prefab latei met in het kozijn een ongedeeld onderraam en erboven een tweelicht met ongedeelde ramen. Rechts hiervan bevindt zich een vensteropening met een gemoderniseerde invulling.

Rechter zijgevel (vleugel aan de achterzijde)

De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een platvolle voeg. De gevel wordt beëindigd met een houten gootboei van de op het muurwerk gesitueerde bakgoot. De gevelopeningen zijn gesloten met een steens segmentboog. De zwik is gecementeerd. In de vensteropeningen ligt een rollaag als lekdorpel. Ankers markeren de ligging van de balklagen.

Aan de linker zijde bevindt zich een tweelaags tussenlid met op de verdieping een vensteropening met een gemoderniseerd venster met een ongedeeld raam onder en boven het kalf.

In de gevel bevinden zich op twee niveaus twaalf vensteropeningen met gemoderniseerde vensters met een ongedeeld raam onder en boven het kalf. Geheel links op de begane grond bevindt zich een deuropening met in het kozijn een deur en een ongedeeld bovenlicht.

Rechter zijgevel (vleugel aan de straat)

De gevel is opgetrokken in licht roodbruine baksteen in kruisverband met een platvolle voeg. Ankers markeren de ligging van de balklagen.

Op zolderniveau bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld raam.

Kap

Het zadeldak van de vleugel aan de straat, dat geklemd is tussen de hoger opgetrokken kopgevels, is gedekt met gesmoorde kruispannen. Aan de achterzijde sluit het dak aan op een plat dak en vervolgens op een zadeldak aan de achterzijde.In het voordakschild staat aan de linker zijde in de goot een brede dakkapel met een plat dak met aan de voorzijde in het tweelicht ongedeelde stolpramen. Aan de rechter zijde staat in het dakvlak een dakkapel, voorzien van een lessenaarsdak aangekapt op de hoofdkap. Aan de voorzijde bevinden zich in het tweelicht ongedeelde ramen.

In het achterdakvlak staat een dakkapel met een plat dak met in het drielicht ongedeelde ramen.In de nok en op het platte dak staan gemetselde schoorstenen.

De mansardekap van de vleugel aan de achterzijde is gedekt met gesmoorde kruispannen.

Aan beide zijden staan in het onderste gedeelte van het dak twee dakkapellen, voorzien van een lessenaarsdak dat aansluit op het bovenste deel van de kap. Aan de voorzijde bevinden zich in het tweelicht ongedeelde ramen.

Beschrijving interieur per bouwlaag (vleugel aan de straat)

Begane grond, eerste verdieping

Als gevolg van interne verbouwingen is naast het casco alleen het trappenhuis van monumentale waarde.

Zolder

De ruimte is niet ingedeeld. De vloer bestaat uit houten delen.

De borstweringen en kopgevels zijn gestuukt.

De kapconstructie bestaat uit jukken, waarvan de jukdekbalk is afgeschoord op de kreupele stijlen. In het midden van de jukdekbalk staat een makelaar onder de nok. De spantbenen lopen van de jukdekbalk tot tegen de makelaar. Hierover liggen de gordingen en nok, waarop het dakbeschot is aangebracht.

De ijzeren hijsbalk rust op een portaal van profielstaal direct achter de gevel en is aan de achterzijde verbonden met de kapconstructie.

Beschrijving interieur per bouwlaag (vleugel aan de achterzijde)

Begane grond

De ruimte is niet ingedeeld. In de betonnen vloer zijn rails (smalspoor) opgenomen. De wanden zijn gestuukt.

De vloerconstructie van de eerste verdieping bestaat uit een enkelvoudige zware balklaag met in de as een ijzeren I-ligger als onderslagbalk, rustend op geklonken ijzeren kolommen.

Een houten trap leidt naar de verdieping.

Eerste verdieping

De ruimte is niet ingedeeld. De vloer bestaat uit houten delen. De wanden zijn gestuukt.

De vloerconstructie van de zolderverdieping bestaat uit een enkelvoudige minder zware balklaag met in de as een ijzeren I-ligger als onderslagbalk, rustend op geklonken ijzeren kolommen.

Een houten trap leidt naar de zolderverdieping.

Zolder

De ruimte is niet ingedeeld. De vloer bestaat uit houten delen. De borstweringen en kopgevels zijn gestuukt.

De kapconstructie bestaat uit jukken, waarvan de jukdekbalk is afgeschoord op de stijlen. In het midden staat een stijl, die doorloopt tot de nok. Boven de jukdekbalk lopen schoren naar het midden van de spantbenen. Hierover liggen de gordingen en nok, waarop het dakbeschot is aangebracht.

Beschrijving tuin

De tuin bezit geen monumentale waarden.

Waardering

Cultuurhistorische waarde

Het object is van cultuurhistorische waarde als uiting van de sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkeling van Dordrecht en typologisch als kantoor annex pakhuis.

Architectonische waarde

Het pand is van architectonische waarde omdat de architectuur van het object een gaaf en herkenbaar voorbeeld is van een kenmerkende cultuurhistorische ontwikkeling in de bouwkunst. De voor de bouwtijd typerende bouwstijl is kenmerkend voor de architectonische opzet van met name het exterieur.

Gaafheid

Het object is grotendeels ongewijzigd, waardoor de cultuurhistorische en architectonische waarden goed bewaard zijn gebleven. De bouwkundige staat is matig tot redelijk.

Situering

Het object is stedenbouwkundig van belang als beeldbepalend object in het straatbeeld.

Unieke waarde

In typologisch, architectonisch en bouwkundig opzicht bezit het complex zeldzaamheidswaarde.

Publicaties

  • Vereniging Oud-Dordrecht, Dordtse stenen kunnen nog meer vertellen: Eerste stenen in Binnenstad en 19de-eeuwse Schil, Jaarboek 2020.

Bijlage



Woont u in Dordrecht in een gemeentelijk- of rijksmonument en wilt u zelf ook een monumentenschildje op uw pand? Bestel hier een schildje (met of zonder QR code).