Algemene beschrijving
Woonhuis, kantoor en theater.
Ligging
Het pand is gelegen aan de Aardappelmarkt in een gesloten gevelwand, aan de linkerzijde grenzend aan een rijksmonument.
Hoofdvorm
Pand op rechthoekig grondplan in drie bouwlagen, waarvan de bovenste in de kap.
Bouwgeschiedenis
Dordrecht is ontstaan in de twaalfde eeuw als ontginningsnederzetting in een uitgestrekt veenmoeras, precies daar waar de brede zeestromen overgaan in binnenwateren. De schippers moesten hier hun goederen overladen van zeeschepen in binnenschepen. In 1410 werd de Nieuwe Haven aangelegd; door het ophogen van een zandplaat in de rivier ontstond tussen zandplaat en rivier een haven die in westelijke richting op de Merwe uitmondde. Tot in de 18e eeuw werd de huidige Aardappelmarkt 'bij Sint Joost' genoemd, naar de kapel die op de hoek stond. Vanaf de 18e eeuw komt de benaming Aardappelmarkt voor; tot ver in de 19e eeuw werden hier aardappels verhandeld.
Voor zover bekend wordt een bestaand pand in 1935 met ruim 1/3 van de lengte ingekort en van een nieuwe achtergevel met balkon voorzien. Het pand heeft vermoedelijk een oudere kern en is in de 19e eeuw voorzien van een nieuwe gevel. De woning wordt in 1935 opnieuw ingedeeld, hoewel op tekening te zien is, dat aan de voorzijde de kamers hun oorspronkelijke afmetingen houden. Zowel in de situatie voor als na 1935 was de gehele begane grond als kantoor ingericht.
In de jaren zestig is men begonnen met het geven van namen aan panden aan de Aardappelmarkt die verwijzen naar een bepaald ras aardappel.
Beschrijving exterieur per gevel
Voorgevel
De voorgevel telt drie bouwlagen en wordt beëindigd door een deels gepleisterde en deels houten kroonlijst. Op het fries is de naam van het pand "OPPERDOES" geschilderd. De gevel is over de hoogte van de begane grond boven een met hardstenen platen afgewerkte plint geheel gepleisterd met een horizontale voegverdeling. Hierboven is de gevel opgetrokken in roodbruine baksteen in kruisverband met gesneden voegwerk. De vensteropeningen zijn gesloten met een anderhalfsteens hanenkam.
De entree bevindt zich aan de rechter zijde. In een segmentboogdeuropening bevindt zich een kozijn met een dubbele paneeldeur met een glaspaneel achter een gietijzeren rooster. Links van de entree bevinden zich twee vensteropeningen met in het kozijn een schuifvenster met een ongedeeld onder- en bovenraam.
Op de verdieping bevinden zich drie vensteropeningen met in het kozijn een schuifvenster met een ongedeeld onder- en bovenraam. Op de zolderverdieping bevinden zich drie vensteropeningen met in het kozijn een ongedeeld raam.
Kap
Het zadeldak met een wolfseind aan de voor- en achterzijde is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen.
Beschrijving interieur
Geen opname, vermoeden van waardevolle elementen.
Waardering
Cultuurhistorische waarde
Het pand is van cultuurhistorisch belang als een representatief voorbeeld van een bedrijfsruimte in combinatie met een bovenwoning, beide vermoedelijk met een lange historie, op een locatie waar van oudsher bedrijven en woningen gevestigd waren.
Architectonische waarde
Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege het ontwerp van de voorgevel in een sobere en harmonieuze neoclassicistische stijl, en vanwege het vermoeden van waardevolle interieurelementen. Het pand is van bouwhistorisch belang vanwege het vermoeden van een ouder casco.
Gaafheid
Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en grote mate van gaafheid van het exterieur. De bouwkundige staat is goed.
Situering
Het pand heeft stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de monumentale gevelreeks aan de Aardappelmarkt in beschermd stadsgezicht en door zijn ligging aan het water van de Nieuwe Haven en in de as van de Knolhaven.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok, Huize Opperdoezer: De bewoningsgeschiedenis van Aardappelmarkt 9 te Dordrecht, 2010.
Bijlage
-
9122216.pdf (opent in een nieuw venster)